१५ नोव्हेंबर: अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (१८३५)-2-

[Atul Kaviraje]

The Birth of Andrew Carnegie (1835): Andrew Carnegie, the Scottish-American industrialist and philanthropist, was born on November 15, 1835.

अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (1835): स्कॉटिश-अमेरिकन औद्योगिकतज्ञ आणि समाजसेवी अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म 15 नोव्हेंबर 1835 रोजी झाला.

१५ नोव्हेंबर: अँड्र्यू कार्नेगी यांचा जन्म (१८३५)-

६. 'द गॉस्पेल ऑफ वेल्थ' आणि परोपकाराचे तत्त्वज्ञान (The Gospel of Wealth and Philosophy of Philanthropy)
📜 तत्त्वज्ञान: १८८९ मध्ये त्यांनी 'द गॉस्पेल ऑफ वेल्थ' हा प्रसिद्ध लेख लिहिला.
अ) मूळ विचार: श्रीमंत व्यक्तींनी आपली संपत्ती 'धार्मिक ट्रस्ट' म्हणून समाजाच्या भल्यासाठी वापरायला हवी.
ब) अंतिम ध्येय: माणूस श्रीमंत म्हणून मरणे हे 'अपमानकारक' आहे, असा त्यांचा विश्वास होता.

७. शिक्षण आणि ग्रंथालयांसाठी दान (Donations for Education and Libraries)
📚 ऐतिहासिक कार्य: कार्नेगी यांनी सार्वजनिक ग्रंथालयांसाठी सर्वात मोठे आणि ऐतिहासिक दान केले.
अ) ग्रंथालय दान: त्यांनी अमेरिकेत, ब्रिटनमध्ये आणि इतरत्र एकूण सुमारे ३,००० ग्रंथालये बांधण्यासाठी आर्थिक मदत केली.
ब) शिक्षणाचे महत्त्व: लोकांना स्वतःला शिक्षित करण्याची संधी मिळावी, यावर त्यांचा विश्वास होता.

८. शांतता आणि जागतिक विकासासाठी योगदान (Contribution to Peace and Global Development)
🕊� शांतीदूत: त्यांनी केवळ शिक्षणच नव्हे, तर शांतता आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्यासाठीही मोठे दान केले.
अ) कार्नेगी एंडोमेंट फॉर इंटरनॅशनल पीस (CEIP): या संस्थेची स्थापना केली.
ब) हेग पीस पॅलेस: हॉलंडमधील शांतता महालाच्या बांधकामासाठी त्यांनी निधी दिला.

९. महत्त्वाच्या संस्थांची स्थापना (Establishment of Key Institutions)
🏛� संस्था: त्यांच्या नावाने अनेक महत्त्वाच्या संस्था आजही कार्यरत आहेत.
अ) कार्नेगी इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (CIS): मूलभूत वैज्ञानिक संशोधनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी.
ब) कार्नेगी कॉर्पोरेशन ऑफ न्यू यॉर्क: त्यांच्या परोपकारी कार्याचे व्यवस्थापन करण्यासाठी.

१०. वारसा आणि आधुनिक परोपकाराचे जनक (Legacy and Father of Modern Philanthropy)
💡 प्रभाव: अँड्र्यू कार्नेगी यांचे जीवन आधुनिक परोपकारासाठी एक आदर्श आहे.
अ) नवा आदर्श: केवळ संपत्ती कमावणे नव्हे, तर ती नैतिकतेने खर्च करणे शिकवले.
ब) चिरंजीव वारसा: त्यांच्या ग्रंथालयांमुळे आणि शिक्षण संस्थांमुळे आजही लाखो लोकांना फायदा होत आहे.

निष्कर्ष (Nishkarsha)

१५ नोव्हेंबर १८३५ रोजी जन्मलेल्या अँड्र्यू कार्नेगी यांचा प्रवास हा गरीबी ते श्रीमंती आणि श्रीमंती ते समाजसेवा असा थक्क करणारा आहे. त्यांनी पोलाद उद्योगात क्रांती घडवून आणली, पण त्यांच्या जीवनाचे खरे यश त्यांच्या परोपकाराच्या महान कार्यामध्ये आहे. त्यांनी पुस्तकांना आणि शिक्षणाला महत्त्व दिले, ज्यामुळे त्यांच्या रूपाने जगात 'परोपकाराचे नवे पर्व' सुरू झाले. त्यांचा वारसा आजही लाखो लोकांच्या जीवनात ज्ञानाचा प्रकाश आणि विकासाची आशा घेऊन येतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================