१५ नोव्हेंबर १९८५: स्पेस शटल 'अटलांटिस'चे पहिले उड्डाण (STS-51-J)-1-

[Atul Kaviraje]

The Launch of the Space Shuttle Atlantis (1985): The Space Shuttle Atlantis was launched on its first mission, STS-51-J, on November 15, 1985.

स्पेस शटल अटलांटिस चे उड्डाण (1985): 15 नोव्हेंबर 1985 रोजी स्पेस शटल अटलांटिसने त्याच्या पहिल्या मिशन, STS-51-J ला उड्डाण केले.

१५ नोव्हेंबर १९८५: स्पेस शटल 'अटलांटिस'चे पहिले उड्डाण (STS-51-J)-

आकाशगंगेच्या दिशेने अमेरिकेची चौथी झेप

📅 तारीख: १५ नोव्हेंबर १९८५
⏳ घटना: स्पेस शटल 'अटलांटिस'चे (Space Shuttle Atlantis) पहिले अंतराळ मिशन (STS-51-J).
⭐ इमोजी सारांश (Emoji Saransh): 🚀 (शटल) + 🛰� (उपग्रह) + 🌌 (अंतराळ) + 🇺🇸 (NASA) + 💫 (यश) = अटलांटिसची अंतराळात पहिली सलामी

परिचय (Introduction)

मानवी इतिहासातील सर्वात महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांपैकी एक म्हणजे स्पेस शटल कार्यक्रम (Space Shuttle Program). या कार्यक्रमातील चौथा आणि सर्वात आधुनिक ऑर्बिटर (Orbiter) म्हणजे स्पेस शटल अटलांटिस (Space Shuttle Atlantis).
१५ नोव्हेंबर १९८५ रोजी अटलांटिसने आपल्या पहिल्या ऐतिहासिक मिशनसाठी, STS-51-J साठी, अंतराळात पहिले उड्डाण केले. या यशस्वी प्रक्षेपणामुळे अमेरिकेच्या अंतराळ संशोधन क्षमतेत मोठी वाढ झाली आणि भविष्यातील आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) निर्मितीचा पाया रचला गेला.
हा लेख अटलांटिसच्या पहिल्या उड्डाणाचे ऐतिहासिक महत्त्व, तिचे वैशिष्ट्यपूर्ण कार्य आणि अंतराळ संशोधनावरील तिचा दीर्घकालीन प्रभाव सविस्तरपणे मांडतो.

मुख्य मुद्दे आणि विश्लेषण (Mukhya Mudde ani Vishleshan) - (१० प्रमुख भाग)

१. स्पेस शटल कार्यक्रमाचे महत्त्व (Importance of the Space Shuttle Program) 🛰�

उद्देश: शटल कार्यक्रम पुन्हा वापरता येण्याजोगे (Reusable) अंतराळयान तयार करण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आला.
अ) परिक्रमा (Orbiter): स्पेस शटल हे पृथ्वीच्या कक्षेत (Earth Orbit) उपग्रह आणि उपकरणे घेऊन जाऊ शकणारे एकमेव यान होते.
ब) बहु-उद्देशीय: वैज्ञानिक प्रयोग, उपग्रह प्रक्षेपण आणि अंतराळ स्थानकाची निर्मिती ही त्याची मुख्य कार्ये होती.

२. 'अटलांटिस'ची ओळख (Introduction to 'Atlantis') ✨

चौथा ऑर्बिटर: अटलांटिस हे कोलंबिया, चॅलेंजर आणि डिस्कव्हरी नंतरचे अमेरिकेचे चौथे कार्यरत स्पेस शटल होते.
अ) वेगवान निर्मिती: अटलांटिसची बांधणी 'डिस्कव्हरी'पेक्षा अधिक वेगाने आणि कमी खर्चात करण्यात आली होती, कारण तिची निर्मिती करताना मागील शटलच्या बांधणीतील अनुभव वापरले गेले.
ब) नाव: ग्रीक पौराणिक कथेतील एका जहाजावरून (Sailing Vessel) तिचे नाव 'अटलांटिस' ठेवले गेले.

३. १५ नोव्हेंबर १९८५: पहिले उड्डाण (STS-51-J) 🚀

प्रक्षेपण: अटलांटिसचे पहिले मिशन STS-51-J हे १५ नोव्हेंबर १९८५ रोजी फ्लोरिडातील केनेडी स्पेस सेंटरवरून (Kennedy Space Center) यशस्वीरित्या प्रक्षेपित झाले.
अ) गुप्त मिशन: हे अमेरिकेच्या संरक्षण विभागासाठीचे (Department of Defense - DoD) वर्गीकृत (Classified) मिशन होते, त्यामुळे मोहिमेची बरीच माहिती गोपनीय ठेवण्यात आली होती.
ब) कमांड क्रू: कमांडर कॅरोल बॉबको आणि पायलट रोनाल्ड ग्रॅब यांच्या नेतृत्वाखालील पाच अंतराळवीरांचा (Astronauts) चमू यात होता.

४. मिशनचे मुख्य कार्य आणि उद्देश (The Main Function and Goal of the Mission) 📡

पेलोड: STS-51-J चा प्राथमिक उद्देश दोन गुप्त दळणवळण उपग्रह कक्षेत स्थापित करणे हा होता.
अ) उपग्रह: 'डिफेन्स सॅटेलाइट कम्युनिकेशन सिस्टम III' (DSCS III) चे दोन उपग्रह प्रक्षेपित केले गेले.
ब) महत्त्व: या मिशनने अटलांटिसची क्षमता आणि अमेरिकेच्या राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी अंतराळ तंत्रज्ञान वापरण्याची सिद्धता दर्शवली.

५. अटलांटिसची तांत्रिक वैशिष्ट्ये (Technical Specifications of Atlantis) 🔬

डिझाइन: अटलांटिसमध्ये तिच्या मागील शटलच्या तुलनेत अनेक सुधारित तंत्रज्ञान होते.
अ) हलके वजन: तिची रचना हलकी (Lighter) करण्यात आली होती, ज्यामुळे ती अधिक पेलोड (Payload - माल) घेऊन जाऊ शकत होती.
ब) सुधारित थर्मल संरक्षण: उष्णता प्रतिरोधक फरशा (Thermal Protection Tiles) अधिक प्रभावी बनवल्या गेल्या होत्या.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================