🙏 आळंदी यात्रा - संत ज्ञानेश्वर भक्तीचा सोहळा 📿🚩 🪈 🚶 📚 📿 🏞️ 🙏

[Atul Kaviraje]

आळंदी यात्रा-

१५ नोव्हेंबर २०२५ या तारखेला आळंदीची मुख्य वार्षिक यात्रा (जी कार्तिकी एकादशीला होते) येत नाहीये. कार्तिकी एकादशी (आळंदीची मुख्य यात्रा) ही सहसा ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये येते, परंतु हिंदू पंचांगानुसार १५ नोव्हेंबर २०२५ रोजी उत्पत्ती एकादशी आहे, जी मुख्य यात्रेहून वेगळी असते.

आळंदीच्या (संत ज्ञानेश्वर महाराज) भक्तीभावाने परिपूर्ण यात्रेवर आधारित

🙏 आळंदी यात्रा - संत ज्ञानेश्वर भक्तीचा सोहळा 📿 (भक्तीभावाने परिपूर्ण मराठी कविता)

⭐ १. पहिले कडवे

पुण्यभूमी आळंदी, पावन क्षेत्र,
ज्ञानेश्वरांचे समाधीचे पवित्र स्तोत्र.
कार्तिकी वारीचा लागे लळा,
पाहण्यासाठी जमतो भक्तांचा मेळा.

अर्थ: आळंदी ही अतिशय पवित्र भूमी आहे, जिथे संत ज्ञानेश्वर महाराजांची समाधी आहे. या स्थळामुळे ते एक पवित्र केंद्र बनले आहे. कार्तिकी एकादशीच्या यात्रेची ओढ लागते, आणि हे दृश्य पाहण्यासाठी हजारो भक्तांचा समुदाय एकत्र जमतो.

⭐ २. दुसरे कडवे

टाळ-मृदंगाचा नाद गगनी,
माऊली-माऊली मुखात वदनी.
पताका डोलती, भगवा रंग,
विठूनामाच्या भक्तीचा ढंग.

अर्थ: वारकऱ्यांच्या टाळ-मृदंगाचा आवाज आकाशात घुमतो. प्रत्येकजण तोंडाने "माऊली, माऊली" असा जप करत आहे. हातात घेतलेल्या भगव्या रंगाच्या पताका डोलत आहेत, सर्वत्र विठ्ठलाच्या नामाचा आणि भक्तीचा उत्साह दिसून येतो.

⭐ ३. तिसरे कडवे

इंद्रायणी तीरी भक्तीचा सोहळा,
पावन होते मन, मिटे कळा.
पुंडलिक वरदा हरि विठ्ठल,
देहभान विसरून सारे भक्त झाले तल्लीन.

अर्थ: इंद्रायणी नदीच्या काठावर हा भक्तीचा उत्सव सुरू आहे. या वातावरणात मन शुद्ध होते आणि सर्व चिंता दूर होतात. "पुंडलिक वरदा हरि विठ्ठल" च्या जयघोषात सर्व भाविक स्वतःचे भान विसरून भक्तीमध्ये पूर्णपणे लीन झाले आहेत.

⭐ ४. चौथे कडवे

ज्ञानेश्वरीचा गजर मोठा,
अमृताचा तो ठेवा वाटा.
अज्ञान दूर होई क्षणात,
ज्ञानज्योत तेवते हृदयात.

अर्थ: या यात्रेत ज्ञानेश्वरीचे वाचन आणि उच्चार मोठ्या आवाजात होत आहेत. ज्ञानेश्वरी म्हणजे जणू अमृताचा अनमोल साठा आहे. त्याचे श्रवण होताच अज्ञान दूर होते आणि मनात ज्ञानाची ज्योत प्रज्वलित होते.

⭐ ५. पाचवे कडवे

भेदाभेद सारे जाती विरून,
एकमेकांना मिठी मारून.
पंढरीच्या विठुरायाचे दर्शन,
मिळे संतांच्या चरणांचे वंदन.

अर्थ: या सोहळ्यात जाती-पातीचे सर्व भेद नाहीसे होतात. भक्त प्रेमाने एकमेकांना मिठी मारतात. पंढरपूरच्या विठ्ठलाचे स्मरण केले जाते आणि संतांच्या चरणांना वंदन करण्‍याची संधी मिळते.

⭐ ६. सहावे कडवे

समाधी मंदिरात गर्दी अपार,
माऊलींच्या भेटीची आस फार.
संत तुका, नामदेवांची वाणी,
ऐकता भक्तांच्या डोळ्यात पाणी.

अर्थ: संत ज्ञानेश्वरांच्या समाधी मंदिरात मोठी गर्दी आहे. माऊलींचे दर्शन घेण्याची भक्तांची इच्छा फार तीव्र आहे. संत तुकाराम आणि संत नामदेव यांच्या अभंगांमुळे भक्तांच्या डोळ्यांत आनंदाश्रू उभे राहतात.

⭐ ७. सातवे कडवे

पुन्हा येण्याची मनी इच्छा,
आळंदीची भक्ती, गोड शिक्षा.
माऊली-कृपेचा ठेवा लाभो,
हा वसा अखंड चालत राहो.

अर्थ: पुन्हा आळंदीच्या यात्रेला येण्याची मनात इच्छा निर्माण होते. आळंदीची भक्ती ही गोड शिकवण आहे. संत ज्ञानेश्वर महाराजांची कृपा सर्वांना लाभावी आणि वारकरी संप्रदायाचा वसा असा अखंड चालू राहावा.

संकेत/प्रतीक (Symbols/Pictures)

🪈 (बासरी/वेणू): विठ्ठल (कृष्ण) भक्तीचे प्रतीक.

🚩 (पताका): वारकरी संप्रदायाच्या भगव्या ध्वजाचे प्रतीक.

🚶 (चालणे/वारकरी): पायी वारीचे आणि भक्तांचे प्रतीक.

📚 (पुस्तक): ज्ञानेश्वरी ग्रंथाचे प्रतीक.

📿 (माळ): नामस्मरण आणि भक्तीचे प्रतीक.

🏞� (नदी): इंद्रायणी नदीचे प्रतीक.

🙏 (हात जोडणे): वंदन आणि भक्तीचे प्रतीक.

इमोजी सारंश (Emoji Summary)
🚩 🪈 🚶 📚 📿 🏞� 🙏

--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================