💫 महालय समाप्ती - पितृऋण फेडण्याचा दिवस 🕊️🕊️ 💧 🍚 ✨ 🙏 🌿 ☀️

[Atul Kaviraje]

महालय समाप्ती-

१५ नोव्हेंबर २०२५ (शनिवार) या दिवशी महालय (पितृ पंधरवड्याची समाप्ती) होणार नाही. महालय सहसा सप्टेंबर/ऑक्टोबरमध्ये पितृपक्षात संपतो

'महालय समाप्ती' या विषयावर, दिवंगत पूर्वजांचे स्मरण आणि भक्तीभाव व्यक्त करणारी, सुंदर, सोपी, रसाळ व यमकबद्ध कविता

💫 महालय समाप्ती - पितृऋण फेडण्याचा दिवस 🕊� (भक्तीभावाने परिपूर्ण मराठी कविता)

⭐ १. पहिले कडवे

पंधरा दिवसांचा काळ संपला,
पितृपंधरवडा आज थांबला.
दिवंगत आत्म्यांना शांती लाभो,
हाच आशीर्वाद सदैव राहो.

अर्थ: पंधरा दिवसांचा पितृपक्षाचा काळ आज पूर्ण झाला आहे. आपल्या दिवंगत पूर्वजांच्या आत्म्यांना शांती मिळो आणि त्यांचा आशीर्वाद आपल्यावर नेहमी राहो.

⭐ २. दुसरे कडवे

आज अमावस्या, तिथी अंतिम,
श्रद्धेचे कार्य व्हावे निष्काम.
पूर्वजांचे नाम स्मरावे ध्यान,
त्यांच्या कृपेने मिळे समाधान.

अर्थ: आज महालय समाप्तीची अमावस्या तिथी आहे, या दिवशी कोणतेही फळ न पाहता (निष्काम) श्रद्धेने (श्राद्धाचे) कार्य करावे. पूर्वजांचे नाव आणि त्यांचे स्मरण करावे, कारण त्यांच्या आशीर्वादानेच जीवनात शांती आणि समाधान मिळते.

⭐ ३. तिसरे कडवे

तिळ-दुधाचा होई अर्पण,
ब्राह्मणांना भोजन, होई पूजन.
कावळ्यांना घास देण्याची रीत,
पितृदेवांची आठवण मनात नित्य.

अर्थ: या दिवशी पूर्वजांना तीळ आणि दूध अर्पण केले जाते, तसेच ब्राह्मणांना भोजन देऊन त्यांची पूजा केली जाते. कावळ्यांना घास देण्याची पारंपरिक प्रथा पाळली जाते, ज्यामुळे पितृदेव नेहमी स्मरणात राहतात.

⭐ ४. चौथे कडवे

केले जे त्यांनी, ते न विसरावे,
त्यांचे संस्कार मनी जपावे.
त्याग आणि प्रेमाची शिकवण,
हेच आहे खरे त्यांचे जीवन.

अर्थ: आपल्या पूर्वजांनी आपल्यासाठी जे काही केले आहे, ते कधीही विसरू नये. त्यांचे चांगले संस्कार आणि शिकवण नेहमी मनात जपून ठेवावी. त्यांनी दिलेला त्याग आणि प्रेम हीच त्यांच्या जीवनाची खरी ओळख आहे.

⭐ ५. पाचवे कडवे

पितृलोकीची यात्रा सुकर,
मिळो त्यांना ईश्वराचे घर.
पुढील पिढीला मार्ग दावून,
जावोत ते आनंदी होऊन.

अर्थ: आपल्या पूर्वजांचा पितृलोकाकडे होणारा प्रवास सोपा व्हावा, त्यांना देवाच्या चरणी स्थान मिळो. त्यांनी पुढील पिढीला योग्य दिशा दाखवावी आणि ते आनंदाने विसावा घ्यावेत.

⭐ ६. सहावे कडवे

घेऊन निरोप, दुःख दूर,
येईल आता आनंदाचा पूर.
देवी-शक्तीचे पर्व सुरू,
सर्वांना लाभो नवा गुरू.

अर्थ: पूर्वजांचा निरोप घेतल्याने मनातील दुःख दूर होते, कारण आता त्यांच्या शांतीमुळे जीवनात आनंदाचे दिवस येतील. यानंतर लगेच देवीच्या शक्तीचे (नवरात्री/शारदीय नवरात्रीचे) पर्व सुरू होते. सर्वांना नवीन ऊर्जा आणि ज्ञान (गुरू) प्राप्त होवो.

⭐ ७. सातवे कडवे

पितृ-देवांना कोटी प्रणाम,
भक्तीभावाने पूर्ण करू काम.
कुटुंबावर कृपादृष्टी ठेवा,
महालय समाप्तीचा हा सोहळा नवा.

अर्थ: आपल्या सर्व पूर्वजांना विनम्रतेने कोटि-कोटि नमस्कार. आम्ही आमची सर्व कामे भक्तीभावाने पूर्ण करू. त्यांनी आमच्या कुटुंबावर नेहमी त्यांची कृपादृष्टी ठेवावी. अशा प्रकारे महालय समाप्तीचा हा पवित्र विधी पूर्ण होतो.

संकेत/प्रतीक (Symbols/Pictures)
🕊� (कबूतर): आत्मशांती आणि मुक्तीचे प्रतीक.

💧 (पाणी थेंब): तर्पण (जल अर्पण) चे प्रतीक.

🍚 (भात/अन्न): श्राद्ध आणि भोजन देण्याचे प्रतीक.

✨ (चमक): पूर्वजांच्या आत्म्याच्या तेजाचे प्रतीक.

🙏 (हात जोडणे): श्रद्धा आणि आदराचे प्रतीक.

🌿 (तुळस/दर्भ): धार्मिक विधीतील पवित्र वनस्पती.

☀️ (सूर्य): साक्षीदार आणि सत्यतेचे प्रतीक.

इमोजी सारंश (Emoji Summary)
🕊� 💧 🍚 ✨ 🙏 🌿 ☀️

--अतुल परब
--दिनांक-15.11.2025-शनिवार.
===========================================