इंग्लंडचे राजा चार्ल्स I यांचे फाशी :-'चार्ल्सचा शिरच्छेद: राजेशाहीचा विध्वंस'-

[Atul Kaviraje]

The Execution of King Charles I of England (1649): King Charles I of England was executed on November 16, 1649, after being found guilty of treason.

इंग्लंडचे राजा चार्ल्स I यांचे फाशी (1649): इंग्लंडचे राजा चार्ल्स I यांना 16 नोव्हेंबर 1649 रोजी राजद्रोहाच्या आरोपावरून फाशी देण्यात आले.

ऐतिहासिक लेख: इंग्लंडचे राजा चार्ल्स पहिले यांचे शिरच्छेद (The Execution of King Charles I)-

दीर्घ मराठी कविता

'चार्ल्सचा शिरच्छेद: राजेशाहीचा विध्वंस'

प्रतीके व इमोजी सारांश: 👑 (राजा) - ⛓️ (साखळी/बंदिवास) - ⚖️ (न्याय) - 🩸 (रक्तपात) - 🗽 (प्रजासत्ताक)

(1) कडवे:
सोळाशे एकोणपन्नास, जानेवारीची ती तीस,
व्हाइटहॉलच्या भिंती, साक्ष देई इतिहासास.
दैवी हक्काचा राजा, स्वतःस म्हणे 'देवदूत',
संसदेने ठरविले, हा तर आहे राजद्रोही दूत.
अर्थ: 30 जानेवारी 1649 रोजी व्हाइटहॉलमध्ये ही घटना घडली. स्वतःला दैवी हक्काचा मानणाऱ्या राजाला संसदेने राजद्रोही ठरवले.

(2) कडवे:
वॉरंटवर सही झाली, ऑलिव्हर क्रॉमवेलचा जोर,
गृहयुद्धाने आणली, राजेशाहीवर नवी कोरी भोर.
दोनदा हरला राजा, तरी चाले त्याची कारस्थान,
प्रजेच्या हक्कांना तुडवी, ना राखी कोणतेही भान.
अर्थ: ऑलिव्हर क्रॉमवेलच्या नेतृत्वाखालील सैन्याने राजाला हरवले. राजाने लोकांना गृहीत धरून त्यांचे हक्क पायदळी तुडवले.

(3) कडवे:
बँकेटिंग हाऊसबाहेर, व्यासपीठ काळे उभारले,
जुलमी सत्तेचे प्रतीक, अखेरीस खाली उतरले.
न्यायालयाची सत्ता, राजा मानेना ती कधीही,
"राजा देवाचा अंश, प्रजेची नाही नाडी."
अर्थ: फाशीसाठी व्यासपीठ उभे केले गेले. राजाने न्यायालयाची सत्ता मानली नाही, कारण तो स्वतःला देवाचा अंश मानत होता.

(4) कडवे:
हातात छडी घेऊन, राजाने केले अंतिम भाषण,
शांत, स्थिर, अभिमानी, केले स्वतःचे रक्षण.
त्याच्या दृष्टीने तो शहीद, धर्मासाठी लढणारा,
पण प्रजेसाठी तो होता, जुलमी सत्ता गाजवणारा.
अर्थ: फाशीच्या आधी राजाने शांतपणे आपले भाषण दिले. तो स्वतःला शहीद मानत होता.

(5) कडवे:
जल्लाद उभा होता, चेहरा त्याने लपविला,
एकाच क्षणात राजा, धडावेगळा झाला. ⚰️
जनतेने पाहिले दृश्य, कोणी रडले, कोणी शांत,
राजेशाहीचा अहंकार, अखेरीस झाला अस्त.
अर्थ: जल्लादने राजाचा शिरच्छेद केला. काही लोक दुःखी झाले, पण एका निरंकुश सत्तेचा अंत झाला.

(6) कडवे:
इंग्लंड झाले प्रजासत्ताक, क्रॉमवेल 'लॉर्ड प्रोटेक्टर',
सत्तेचा तो क्षण होता, लोकशाहीचा 'इन्स्पेक्टर'.
दहा वर्षांचा तो काळ, नाही राजेशाहीची छाया,
राजापेक्षा कायदा मोठा, हीच क्रांतीची माया. 🗽
अर्थ: राजाच्या मृत्यूनंतर इंग्लंड प्रजासत्ताक बनले. क्रॉमवेलने राज्य केले. यातून 'कायदा राजापेक्षा मोठा' हा संदेश गेला.

(7) कडवे:
पुनर्संस्थापन झाले, चार्ल्स दुसरा आला तरी,
पण जुनी सत्ता पुन्हा, नाही आली त्याच्या घरी.
चार्ल्सचा शिरच्छेद, लोकशाहीचा तो धडा,
संवैधानिक राजेशाहीचा, तोच खरा खुळा.
अर्थ: नंतर राजेशाही परत आली, पण राजाचे अधिकार मर्यादित झाले. चार्ल्सचा शिरच्छेद हा लोकशाहीच्या स्थापनेसाठीचा महत्त्वपूर्ण धडा होता.

--अतुल परब
--दिनांक-16.11.2025-रविवार.
===========================================