🙏 श्री ज्ञानेश्वर माऊलींच्या जन्मभूमीतील कार्तिक काला यात्रा 🏞️🏞️ 🚩 🥣 🚶 🎶

[Atul Kaviraje]

कार्तिक काला यात्रा-आपेगाव, तालुका-पैठण-

🙏 श्री ज्ञानेश्वर माऊलींच्या जन्मभूमीतील कार्तिक काला यात्रा 🏞�

१७ नोव्हेंबर २०२५, सोमवारच्या पावन दिनी, संत ज्ञानेश्वर माऊलींची जन्मभूमी असलेल्या पैठण तालुक्यातील आपेगाव येथे कार्तिक काला यात्रा साजरी होत आहे. या भक्तीपूर्ण सोहळ्याचे वर्णन करणारी कविता सादर आहे.

आपेगावची कार्तिक काला यात्रा

१.
उद्या सतरा नोव्हेंबर, सोमवारचा शुभ वार,
आपेगावात भरला, यात्रेचा हा महापूर।
कार्तिक मासाचा काळ, समाधीनंतरचा,
माऊलींच्या जन्मभूमीचा, सोहळा हा सारा।

अर्थ (Meaning):
उद्या १७ नोव्हेंबर, सोमवारचा हा शुभ दिवस आहे. आपेगाव या गावी यात्रेची मोठी गर्दी जमली आहे. कार्तिक महिन्यात, ज्ञानेश्वर माऊलींच्या संजीवन समाधीनंतर हा सोहळा साजरा होतो. माऊलींच्या जन्मभूमीचा हा उत्सव आहे.

२.
गोदावरीच्या तीरी, आपेगावचे स्थान,
येथेच माऊलींनी, घेतले ते पावन ज्ञान।
तीर्थक्षेत्राचा महिमा, आज गाऊया सारे,
ज्या भूमीने दिले संत, ती वंदूया जोराने।

अर्थ (Meaning):
गोदावरी नदीच्या किनारी आपेगाव हे पवित्र ठिकाण आहे. याच ठिकाणी संत ज्ञानेश्वरांनी ज्ञान प्राप्त केले. आज आपण या तीर्थक्षेत्राचा महिमा गाऊया. ज्या भूमीने महान संत दिले, त्या भूमीला आपण आदराने वंदन करूया.

३.
कार्तिक काला म्हणजे, आनंदाची सांगता,
गोपाळकाला करून, होते गोड ही वार्ता।
ज्ञानोबा माऊलींचा, आठव साऱ्यांच्या मनी,
भक्तिरसाचा अनुभव, यात्रेतील हा धनी।

अर्थ (Meaning):
कार्तिक काला यात्रा म्हणजे आनंदाची समाप्ती आणि गोडवा. गोपाळकाला तयार करून हा उत्सव गोड केला जातो. संत ज्ञानेश्वरांचे स्मरण (आठवण) आज सर्वांच्या मनात आहे. भक्तीच्या रसाचा अनुभव या यात्रेत मिळतो, हाच खरा ठेवा आहे.

४.
ज्ञानदेवांचे मंदिर, गोदावरीच्या काठी,
भक्तजन गाती नाम, माऊलींच्या भेटीसाठी।
तुळशी आणि फुले, वाहती माऊलीला,
दर्शनाने लाभे, मनाला शांतता।

अर्थ (Meaning):
संत ज्ञानेश्वरांचे मंदिर गोदावरी नदीच्या किनारी आहे. भक्तजन माऊलींच्या भेटीसाठी त्यांचे नामस्मरण करत आहेत. भक्तगण माऊलींना तुळशी आणि फुले अर्पण करत आहेत. त्यांच्या दर्शनाने मनाला शांती आणि समाधान लाभते.

५.
काला म्हणजे एकजूट, समतेचा तो भाव,
जात-पात विसरून, एकत्र येई गाव।
हातात घेऊन दही, मातीच्या मडक्यातून,
प्रसादाचा गोडवा, वाटती सारे जपून।

अर्थ (Meaning):
काला उत्सवाचा अर्थ एकी आणि समानतेची भावना आहे. सर्व लोक जात-पात विसरून एकत्र येतात. मातीच्या मडक्यात दही आणि पोहे मिसळून (काला) तयार केला जातो. हा गोड प्रसाद सर्वजण जपून एकमेकांना वाटतात.

६.
प्रदक्षिणा मार्गावर, दिंड्यांचा तो थाट,
विठू नामाचा गजर, धरिती भक्तीची वाट।
पैठण आणि आपेगाव, नात्याची ही जोड,
संस्कृतीचा हा वारसा, अनुभवा गोड।

अर्थ (Meaning):
मंदिराभोवतीच्या प्रदक्षिणा मार्गावर दिंड्यांचा मोठा उत्साह आहे. विठ्ठलाच्या नावाचा जयघोष करत सर्वजण भक्तीच्या मार्गावर चालत आहेत. पैठण आणि आपेगाव यांच्या नात्याची ही जोड आहे. यात्रेतील संस्कृतीचा हा गोड वारसा आपण अनुभवूया.

७.
आपेगावी नांदो, माऊलींची कृपा,
सर्वांच्या जीवनात, असावी ती छपा।
कार्तिक काला यात्रा, स्मरणात ठेवूया,
ज्ञान आणि भक्तीने, जीवन फुलवूया।

अर्थ (Meaning):
आपेगाव या पवित्र ठिकाणी माऊलींची कृपा कायम राहो. ती कृपा सर्वांच्या जीवनात असावी (छपा म्हणजे छाप). कार्तिक काला यात्रा आपण नेहमी स्मरणात ठेवूया आणि ज्ञान व भक्तीच्या मार्गाने आपले जीवन आनंदी करूया.

⭐ सारांश / EMOJI सार (Summary Emojis) ⭐

🏞� 🚩 🥣 🚶 🎶 🙏 📚 ✨
(गोदावरी/नदी, भगवा ध्वज/यात्रा, दही-काला, दिंडी/वारकरी, नामजप, नमस्कार/भक्ती, ज्ञानेश्वरी, कृपा)

--अतुल परब
--दिनांक-17.11.2025-सोमवार.
===========================================