संत सेना महाराज-शिवाचा अवतार। स्वामी निवृत्ती दातार-2-🙏🕉️🚩📜🕯️🙇‍♂️🌿

[Atul Kaviraje]

                     "संत चरित्र"
                    ------------

        संत सेना महाराज-

२. दुसरे कडवे: शरणागती आणि समर्पण
कडवे: "सेना घाली लोटांगण। वंदी निवृत्तीचे चरण॥"

अर्थ (Pratyek Kadvayacha Arth): मी (संत) सेना, लोटांगण (शरीर पूर्णपणे जमिनीवर ठेवून) घालतो आणि स्वामी निवृत्तीनाथांच्या चरणांची वंदना करतो.

विवेचन (Pradirgh Vivechan):

'सेना घाली लोटांगण': लोटांगण घालणे हे संपूर्ण शरणागतीचे प्रतीक आहे. यात अहंकाराचा पूर्ण त्याग असतो. आपला मोठेपणा, आपले कार्य, आपले अस्तित्व सर्व काही गुरूंना समर्पित करण्याची ही कृती आहे. सेना महाराज न्हावी असूनही त्यांचे आत्मिक स्थान मोठे होते, तरीही ते आपल्या गुरूपुढे अत्यंत लीन आहेत.

'वंदी निवृत्तीचे चरण': चरण वंदन करणे म्हणजे केवळ पायांना स्पर्श करणे नव्हे. चरण हे 'आधार' आणि 'गती' चे प्रतीक असतात. गुरूंच्या चरणांवर मस्तक ठेवणे म्हणजे त्यांच्या आधाराला स्वीकारणे आणि त्यांनी दाखवलेल्या ज्ञानमार्गावर चालण्याची प्रतिज्ञा करणे. निवृत्तीनाथांचे चरण वंदन करून सेना महाराज हे मान्य करतात की त्यांच्या जीवनातील सत्य, ज्ञान आणि अंतिम गती फक्त गुरूंमुळेच शक्य आहे.

उदाहरण: जसे नदी समुद्राला मिळते, तेव्हा ती आपले वेगळेपण विसरते, तसेच शिष्य जेव्हा गुरूंच्या चरणांना वंदन करतो, तेव्हा तो आपला अहंकार विसरून गुरूंमध्ये विलीन होतो. सेना महाराजांची ही कृती त्यांच्या विरक्तीचे आणि गुरुनिष्ठेचे उदाहरण आहे.

समारोप (Conclusion)
संत सेना महाराजांचा हा अभंग गुरु-शिष्य परंपरेचा सर्वोच्च आदर्श स्थापित करतो. यात भक्ती, ज्ञान आणि शरणागती यांचा संगम आहे. गुरु हे ईश्वराचे रूप आहेत आणि त्यांच्या चरणांवर संपूर्ण समर्पण ठेवणे, हेच जीवनातील अंतिम कर्तव्य आहे, ही शिकवण हा अभंग देतो.

निष्कर्ष (Summary/Inference)
हा अभंग स्पष्ट करतो की, आध्यात्मिक प्रगतीसाठी गुरुकृपा अत्यंत आवश्यक आहे. गुरूंच्या रूपात साक्षात परमेश्वरच आपल्याला ज्ञानदान करतो. गुरूंचे माहात्म्य ओळखणे, त्यांच्या ज्ञानाला स्वीकारणे आणि त्यांच्या चरणांवर अखंड निष्ठा ठेवणे, हेच शिष्याचे परम कर्तव्य आहे. अखंड नमस्कार आणि लोटांगण हे सेना महाराजांच्या निःस्वार्थ गुरुभक्तीचे आणि निरहंकारी वृत्तीचे प्रतीक आहे.

🙏🕉�🚩📜🕯�🙇�♂️🌿

अर्थात भावंडांनी संजीवन समाधी घेतल्यानंतर सेनाजी त्याविषयी पूज्यभाव व्यक्त करतात. सेनार्जींच्या भक्तिभावनेवर या भावंडांचा किती मोठा प्रभाव होता. हे स्पष्ट होते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-18.11.2025-मंगळवार.     
===========================================