चाणक्य नीति द्वितीय अध्याय - 🙏 भाग्याचे महाफल (नीती सूत्र) 🙏-🙏💰💪🍎🌿💖✨🌟

[Atul Kaviraje]

चाणक्य नीति द्वितीय अध्याय -

भोज्यं भोजनशक्तिश्च रतिशक्तिवराङ्गना ।
विभवो दानशक्तिश्च नाऽल्पस्य तपसः फलम् ।।२।।

🙏 भाग्याचे महाफल (नीती सूत्र) 🙏
मूळ श्लोक:

भोज्यं भोजनशक्तिश्च रतिशक्तिवराङ्गना ।
विभवो दानशक्तिश्च नाऽल्पस्य तपसः फलम् ।।२।।

१. अन्न आणि शक्ती

उत्तम 'भोज्यं' मिळाले अन् 'भोजनशक्ती' साथ,
पचवण्याची क्षमता ठेवे आरोग्य हातात.
अर्थ: (देवाच्या कृपेने) चांगले अन्न (भोज्यं) प्राप्त होणे
आणि ते पचवण्याची क्षमता (भोजनशक्ती) शरीरात असणे.

या दोन्ही गोष्टींमुळे आपले आरोग्य जपले जाते.

२. प्रेम आणि सहचारिणी

प्रेम आणि 'रतिशक्ती' मिळे 'वराङ्गना' साथ,
सुंदर आणि गुणवान पत्नीचा असे हा हात.
अर्थ: (वैवाहिक जीवनात) प्रेम करण्याची शक्ती (रतिशक्ति)
आणि उत्तम, गुणवान पत्नी (वराङ्गना) यांचा सहवास मिळणे.

या दोन्ही गोष्टी जीवनाला पूर्णत्व देतात.

३. धन आणि दानशक्ती

'विभवो' म्हणजे असते ऐश्वर्य आणि संपत्ती,
अन् 'दानशक्ती' असणे हीच धर्माची गती.
अर्थ: 'विभवो' म्हणजे खूप धन-संपत्ती (ऐश्वर्य) प्राप्त होणे,
आणि त्या संपत्तीचा योग्य वापर करून दान करण्याची शक्ती (दानशक्ति) असणे.

हे धर्माचे आचरण आहे.

४. अल्प तपाचे फळ

हे सारे सुख नाही 'अल्पस्य तपसः फलम्',
थोडे तप करूनिया न मिळे हे उत्तम श्रम.
अर्थ: आचार्य चाणक्य सांगतात की, हे सर्व सुख (वर नमूद केलेले)
फार कमी तपश्चर्येचे फळ नाही (नाऽल्पस्य तपसः फलम्).

हे प्राप्त करण्यासाठी खूप मोठी साधना करावी लागते.

५. मोठे तप असावे

पुण्याईची ती मोठी साधना पूर्वी असावी,
तेव्हाच आयुष्यात ही सौभाग्याची गुंफण व्हावी.
अर्थ: या सर्व सुखांची प्राप्ती होण्यासाठी व्यक्तीने अनेक जन्मांत
मोठी पुण्याई (तपश्चर्या) केलेली असावी लागते.

तेव्हाच त्याच्या आयुष्यात या सर्व सौभाग्याची सुंदर गुंफण होते.

६. ईश्वरी कृपा

भोगायला मिळाले अन्न देवाने दिली शक्ती,
पति-पत्नी प्रेमभाव हीच ईश्वरी ती भक्ती.
अर्थ: (या सर्व सुखांमध्ये) अन्न खाणे, ते पचवण्याची शक्ती
आणि पती-पत्नींमध्ये असलेला प्रेमभाव, हे सर्व देवाची कृपा आहे.

ही ईश्वरी भक्तीचे फळ आहे.

७. कर्माचा नियम

चाणक्य सूत्र सांगे या कर्माचा हा नियम,
दानशक्ती मिळाली तर जीवन होई सर्वोत्तम.
अर्थ: चाणक्यांचे नीतीसूत्र सांगते की, जीवन हा कर्म आणि तपाचा नियम आहे.
ज्याला धन मिळूनही दान करण्याची शक्ती मिळते, त्याचे जीवन सर्वात चांगले (सर्वोत्तम) होते.

🙏💰💪🍎🌿💖✨🌟

--अतुल परब
--दिनांक-17.11.2025-सोमवार.   
===========================================