कबीर दास जी के दोहे-🕊️ संत कबीर दोहा: मातीचा उपदेश 🕊️-1-🌱🏺👤⌛️💀🌍🙏

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

माटी कहे कुम्हार से, तु क्या रौंदे मोय।
एक दिन ऐसा आएगा, मैं रौंदूंगी तोय॥१८॥

भावार्थ- कबीर दास जी कहते हैं, मिट्टी कुम्हार से कहती है कि तू मुझे क्या रौंदता है । एक दिन ऐसा आएगा कि मै तुझे रौंदूंगी । अर्थात मृत्यु के पश्चात मनुष्य का शरीर इसी मिट्टी मे मिल जाएगा।

🕊� संत कबीर दोहा: मातीचा उपदेश 🕊�
कबीर दोहा (१८)

माटी कहे कुम्हार से, तु क्या रौंदे मोय।
एक दिन ऐसा आएगा, मैं रौंदूंगी तोय॥

सखोल भावार्थ (Sakhol Bhavarth)

दोह्याचा गूढार्थ संत कबीर दासजींनी हा दोहा 'देहाची नश्वरता'
आणि 'काळचक्र' यावर अत्यंत सोप्या आणि परिणामकारक उदाहरणातून स्पष्ट केला आहे.

या दोह्याचे मूळ पात्र आणि त्यांचे प्रतीक:

१. कुम्हार (कुंभार):
हा मनुष्य किंवा अहंकारी जीव याचे प्रतीक आहे.
जो जिवंत असताना स्वतःला शक्तिशाली आणि नियंता मानतो.

२. माटी (माती):
हे मानवी शरीर (देहाचे अंतिम स्वरूप) किंवा मृत्यू याचे प्रतीक आहे.
माती ही काळ (वेळ) आणि निसर्गाचा शाश्वत नियम देखील दर्शवते.

गूढार्थ

कुंभार मातीला पायाखाली तुडवून (रौंदना) भांडी बनवतो.
मनुष्य जिवंत असताना आपल्या शक्तीचा आणि संपत्तीचा अहंकारात वापर करतो.
माती त्याला सांगते की, तू आज मला तुडवत असलास तरी, मृत्यूनंतर
तुझे हे शरीर मातीतच मिसळून जाईल.

हा दोहा जीवनातील अहंकार आणि क्षणभंगुरता यावर अत्यंत तीव्र प्रहार करतो.

प्रत्येक ओळीचा अर्थ आणि विस्तृत विवेचन
ओळ १: वर्तमान आणि प्रश्न

माटी कहे कुम्हार से, तु क्या रौंदे मोय।

शब्दअर्थ (Meaning)
माटी = माती
कहे कुम्हार से = कुंभाराला म्हणते
तु क्या = तू कशाला
रौंदे मोय = मला पायाखाली तुडवतोस

🌱🏺👤⌛️💀🌍🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.11.2025-रविवार.
===========================================