⏳ संत कबीर दोहा: मानवी जीवनाची किंमत 💰 कबीर दोहा (१९):-2-⏳👤😴🍎💎💰💡🕊️

[Atul Kaviraje]

कबीर दास जी के दोहे-

रात गंवाई सोय के, दिवस गंवाया खाय।
हीना जन्म अनमोल था, कोड़ी बदले जाय॥१९॥

💎 हिऱ्याचे मोल ⏳

(संत कबीर दोहा १९ वर आधारित दीर्घ मराठी कविता)

मूळ दोहा:

रात गंवाई सोय के, दिवस गंवाया खाय।
हीरा जनम अनमोल था, कोड़ी बदले जाय॥

१. वेळेची नासाडी

आयुष्याची 'रात गंवाई' केवळ आळसाच्या सोय,
उठाया न मिळे वेळ पडूनी मायामय मोह.
अर्थ: (आपल्या आयुष्याची) रात्र केवळ आळसात आणि झोपण्यात वाया घालवली.
(सद्कार्यासाठी) उठायला वेळ मिळाला नाही, कारण मनुष्य मायेच्या मोहात पडलेला आहे.

२. दिवसाची व्यर्थता

'दिवस गंवाया खाय' केवळ पोटासाठी धाव,
भोगण्याकरिता केला देहाचा हा लढाऊ डाव.
अर्थ: दिवसाचा वेळ केवळ खाण्यापिण्यात (शारीरिक गरजा पूर्ण करण्यात) वाया घालवला.
हा जन्म केवळ भौतिक गोष्टींचा उपभोग घेण्यासाठी आणि पोटाची भूक भागवण्यासाठीच वापरला.

३. अमूल्य जन्म

'हीरा जनम अनमोल था' मोलाचा हा मनुष्य देह,
मोक्ष मिळवण्याची संधी नसे यात कोणताही संदेह.
अर्थ: मनुष्य जन्म हा हिऱ्याप्रमाणे अमूल्य होता.
या जन्मात मोक्ष किंवा आत्मिक उन्नती मिळवण्याची संधी आहे, यात कोणताही संशय नाही.

४. कवडीमोल किंमत

त्या अनमोल जीवनाचे झाले 'कोड़ी बदले जाय',
क्षणिक सुखापायी हिरा कवडीत विकला जाय.
अर्थ: (अयोग्य कर्मांमुळे) त्या अमूल्य मानवी जीवनाची किंमत कवडीमोल झाली.
क्षणिक सुखांच्या मागे लागून, हिऱ्यासारखा हा जन्म कवडीच्या किमतीत गमावला गेला.

५. पशू आणि मानव

झोपणे, खाणे हेच पशूचे असते ते कर्म,
मनुष्य जन्म असूनही विसरला तू परमधर्म.
अर्थ: झोपणे (विश्रांती) आणि खाणे (उपभोग) हेच तर पशूंचेही प्रमुख कर्म असते.
मनुष्य जन्म मिळूनही तू जर हेच करत असलास, तर तू आपला आत्मिक उन्नतीचा परमधर्म विसरलास.

६. जागृत होण्याची वेळ

नामस्मरण सोडूनिया माया धरली तू मोठी,
जागृत हो मानवा तू येण्यापूर्वी मृत्यूची गाठी.
अर्थ: तू परमेश्वराचे नामस्मरण सोडून मायेला मोठे मानलेस.
अरे मानवा, मृत्यू तुला भेटण्यापूर्वी (जीव संपण्यापूर्वी) तू आता तरी जागा हो.

७. कबीराचा उपदेश

जन्म घेऊनी विठ्ठलाचे नाम घ्यावे क्षणोक्षणी,
कबीरदास सांगती हे करोनी आत्म्याची मागणी.
अर्थ: मनुष्य जन्म मिळाल्यानंतर, प्रत्येक क्षणी परमेश्वराचे (विठ्ठलाचे) नाम घेतले पाहिजे.
संत कबीर दासजी हेच आत्म्याच्या कल्याणाची मागणी करून आपल्याला सांगत आहेत.

⏳👤😴🍎💎💰💡🕊�

--अतुल परब
--दिनांक-17.11.2025-सोमवार.   
===========================================