संत सेना महाराज-करिता नित्यनेम। राये बोलाविले जाण-2-🙏🙏🙏🪞🕊️👑💖✨🔍📜

[Atul Kaviraje]

                     "संत चरित्र"
                    ------------

        संत सेना महाराज-

२. कडवे - 'मुख पाहता दर्पणी। आंत दिसे चक्रपाणी ॥ २ ॥'
अर्थ: (जेव्हा राजाच्या बोलावण्यानुसार न्हावी म्हणून) राजाचे मुख पाहण्यासाठी आरशात (दर्पणी) पाहिले, तेव्हा राजाच्या आत त्यांना साक्षात चक्रपाणी (विठ्ठल/कृष्ण) दिसला.

सखोल विवेचन:

चमत्कार: सेना महाराजांनी नित्यनेमापेक्षा राजाची सेवा महत्त्वाची मानून जेव्हा ते राजाकडे जाण्यास तयार झाले, तेव्हा भगवंताने त्यांच्या भक्तीची परीक्षा घेऊन, त्यांच्या मदतीसाठी स्वतः सेना महाराजांचे रूप घेतले आणि राजाची सेवा केली. ही घटना सेना महाराजांच्या अनुपस्थितीत घडली.

'मुख पाहता दर्पणी': हा भाग चमत्काराचा परिणाम आहे. सेना महाराज जेव्हा राजाच्या सेवेसाठी पोहोचले, तेव्हा राजाने त्यांना विचारले की, 'आज तुमच्या सेवेत भगवंत (चक्रपाणी) दिसले. तुमचे नित्यकर्म (न्हावीकाम) करताना मला तुम्ही नाही, तर देवाचे दर्शन झाले!' राजाच्या या बोलण्यावर सेना महाराजांनी राजाच्या मुखात किंवा आरशात पाहिले, तेव्हा त्यांना राजाच्या आत किंवा त्या सेवेत साक्षात चक्रपाणी (विष्णू/विठ्ठल) दिसला. यातून भगवंताने आपल्या भक्ताची सेवा स्वतः केली आणि राजालाही दर्शन दिले, हे सिद्ध होते.

🙏🙏🙏🪞🕊�👑💖✨🔍📜

(श्रीसकलसंतगाथा सेनामहाराज अ० क्र० ९४) सेनार्जींच्या आयुष्यात घडलेल्या या घटनेचा महत्त्वाचा संदर्भ त्यांनी आपल्या वरील अभंगात दिला आहे. केवळ या घटनेतून राजाला परमात्मा दर्शन होते, ही गोष्ट सेनाजींसाठी खूप मोठी कृपेची जाणीव आहे. सेनाज्जींसाठी (भक्तासाठी) प्रत्यक्ष ईश्वर कसा शिणला, हा एक साक्षात्कार आहे. या संदर्भात अनेक संतांनी त्यांचा गौरव केला आहे.

३. कडवे - 'पांडुरंगे कृपा केली। राया उपरती झाली॥ ३ ॥'
अर्थ: पांडुरंगाने (विठ्ठलाने) सेना महाराजांवर कृपा (मदत) केली, त्यामुळे राजाला वैराग्य प्राप्त झाले (किंवा भक्तीची जाणीव झाली).

सखोल विवेचन:

'पांडुरंगे कृपा केली': सेना महाराजांचा नित्यनेम भंग होऊ नये आणि राजाची सेवाही थांबू नये, म्हणून विठ्ठलाने न्हाव्याचे रूप घेतले आणि राजाला सेवा दिली. हीच देवाची भक्तावर केलेली कृपा होय. भगवंत स्वतः भक्ताचे कार्य करतो, यातून भक्ताची निष्ठा आणि देवाचे वात्सल्य दिसून येते.

'राया उपरती झाली': देवाने केलेल्या सेवेचा अनुभव घेतल्यानंतर राजाच्या मनात मोठा बदल झाला. त्याला सेना महाराजांच्या भक्तीची महानता आणि देवाचे सामर्थ्य कळाले. 'उपरती' म्हणजे विषयांकडून मन काढून घेणे किंवा विरक्ती/वैराग्य प्राप्त होणे. राजाला जगाच्या क्षणभंगुरतेची आणि भक्तीच्या चिरंतन सत्याची जाणीव झाली. राजा लौकिक राजकारणातून पारमार्थिक मार्गाकडे वळला.

४. कडवे - 'कैसी झाली नवलपरी। वाटी- माझी दिसे हरी॥ ४ ॥'
अर्थ: ही किती अद्भुत आणि नवलपूर्ण (आश्चर्यकारक) गोष्ट झाली! राजाच्या सेवेसाठी वापरण्यात येणाऱ्या माझ्या वाटीमध्येही (हजामतीचे साहित्य ठेवण्याच्या पात्रात) हरी (देव) दिसत आहे.

सखोल विवेचन:

'कैसी झाली नवलपरी': हा सेना महाराजांच्या विस्मयाचा भाव आहे. आपल्या नित्य कर्माच्या साहित्यात (वाटी, आरसा) साक्षात परमेश्वराचा अनुभव घेणे, हे त्यांच्यासाठी अविश्वसनीय होते. ही घटना केवळ एक चमत्कार नव्हती, तर सेना महाराजांच्या कर्माचे भक्तीत रूपांतर झाल्याचे प्रतीक होते.

'वाटी- माझी दिसे हरी': याचा अर्थ असा की, ज्या वाटीत किंवा भांड्यात सेना महाराज साबण, अत्तर इत्यादी साहित्य ठेवत होते, त्या सामान्य वस्तूंमध्येही त्यांना भगवंताचे तेज दिसत होते. याचा गहन अर्थ असा आहे की, भगवंताच्या कृपेमुळे सेना महाराजांचे प्रत्येक कर्म आणि त्या कर्मासाठी वापरलेली प्रत्येक वस्तू पवित्र झाली. त्यांच्या कामाच्या जागेतही भगवंताचे अस्तित्व भरले.

🙏🙏🙏🪞🕊�👑💖✨🔍📜

(श्रीसकलसंतगाथा सेनामहाराज अ० क्र० ९४) सेनार्जींच्या आयुष्यात घडलेल्या या घटनेचा महत्त्वाचा संदर्भ त्यांनी आपल्या वरील अभंगात दिला आहे. केवळ या घटनेतून राजाला परमात्मा दर्शन होते, ही गोष्ट सेनाजींसाठी खूप मोठी कृपेची जाणीव आहे. सेनाज्जींसाठी (भक्तासाठी) प्रत्यक्ष ईश्वर कसा शिणला, हा एक साक्षात्कार आहे. या संदर्भात अनेक संतांनी त्यांचा गौरव केला आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-19.11.2025-बुधवार.   
===========================================