🙏 संत एकनाथांची भक्तमाळ: समतेचा अभंग 🙏 🙏 🌹 🕉️ 📿 ✨ 💖 🔔

[Atul Kaviraje]

               संत एकनाथ-

     "सांवता, नामा, दामाजाण।

     नारा, म्हादा, गोंदा, विठा, कबीर कमाल पूर्ण।

     सेना जगमित्र नरसीब्राह्मण।

     दिवटे निष्ठती बया दार लाव॥"

🙏 संत एकनाथांची भक्तमाळ: समतेचा अभंग 🙏

पूर्णमूळ अभंग (४ ओळी)

"सांवता, नामा, दामाजाण।
नारा, म्हादा, गोंदा, विठा, कबीर कमाल पूर्ण।
सेना जगमित्र नरसीब्राह्मण।
दिवटे निष्ठती बया दार लाव॥"

अभंगाचा संक्षिप्त अर्थ (Short Meaning) — ४ ओळी

सांवता, नामा, दामा, नारा, म्हादा,
गोंदा, विठा, कबीर, कमाल, सेना,
जगमित्र आणि नरसी—या संतांची मांदियाळी
आता निघून गेली, म्हणून मनरूपी दार बंद कर.

📜 कवीता 📜
(एकूण ०७ कडवी — प्रत्येक कडवे स्वतंत्र ४ ओळींमध्ये)

१. भक्तमाळेचा आरंभ 🌺

सांवता माळी, नामा शिंपी जाण,
दामाजीची भक्ती, भाव शुद्ध पूर्ण.
नारा म्हादा गोंदा, विठा नामधारी,
अभेदाची पताका, एकनाथ धरी.

अर्थ (४ ओळी)

सांवता माळी, नामदेव शिंपी, दामाजी,
नारा, म्हादा, गोंदा, विठा—
या सर्वांचा उल्लेख करून एकनाथ सांगतात
की भेदभाव न करता सर्वांची भक्ती श्रेष्ठ आहे.

२. जातीभेदावर वार ✊

कबीर विणकर, कमाल त्यांचा सुत,
जात-पात मानले ना, भक्तीचे अद्भुत वृत्त.
सेना न्हावी, जगमित्र नागेशी,
नरसी ब्राह्मण, सर्व सम भासे भक्तीच्या राशी.

अर्थ (४ ओळी)

कबीर आणि कमाल यांनी
जातिभेद नाकारला होता.
सेना न्हावी, जगमित्र व नरसी ब्राह्मण
भक्तीमार्गात सारखा मान मिळवतात.

३. भक्तीची समता ⚖️

व्यवसाय वेगळे, जाती भिन्न-भिन्न,
पण विठ्ठलाचे प्रेम, सर्वांचेच धन.
माळी, शिंपी, न्हावी, ब्राह्मण एक झाले,
या भक्तिमार्गाने, परमेश्‍वर मिळाले.

अर्थ (४ ओळी)

व्यवसाय आणि जाती वेगळ्या असल्या तरी
विठ्ठलप्रेम सर्वांचे समान होते.
माळी, शिंपी, न्हावी, ब्राह्मण—
सर्वांना भक्तीने परमेश्वर लाभला.

४. दिव्य ज्ञानज्योती ✨

दिवटे निष्ठती, तेज शांत झाले,
ज्ञान आणि भक्तीने, अंतरंग उजळले.
संतांच्या संगतीने, नामस्मरण झाले,
मायेचे अंधार सारे, पलीकडे गेले.

अर्थ (४ ओळी)

संतसंगामुळे मिळालेली
ज्ञानज्योती शांत होते, म्हणजे
भक्तीचा अनुभव पूर्ण होतो
आणि मायेचा अंधार दूर होतो.

५. बये, दार लाव 🚪

म्हणती एकनाथ आता, बया लक्ष देई,
मोहाचे वारे, आता आत न येई.
मनरूपी दार, तू घट्ट लाव गडे,
वासनांची गर्दी, बाहेरच थांबव.

अर्थ (४ ओळी)

एकनाथ सांगतात—हे बये,
इंद्रियसुखाचे वारे आत येऊ देऊ नकोस.
मनरूपी दरवाजा बंद कर
आणि विकारांना बाहेरच थांबव.

६. अंतर्मुख होण्याचा संदेश 🧘

बाह्य जगाची चिंता, नको आता काही,
अंतरंगात विठ्ठल, शांत तूच राही.
माझे माझे म्हणणे, यालाच दूर ठेव,
आत्म्यात रमून, भगवंताला सेवास.

अर्थ (४ ओळी)

बाह्य जगाच्या चिंता विसर,
कारण विठ्ठल आतच आहे.
अहंकार आणि स्वार्थ दूर ठेव
आणि अंतर्मुख होऊन भक्ती कर.

७. समारोप: भक्तीचा ठेवा 💖

हाच ठेवा संतांचा, सर्वांसाठी खुला,
कर्म, जात, स्वार्थ, सारे गौण झाला.
नामात रमून, समानता पाळू,
जीवन सार्थक करू, भक्तिमार्ग चालू.

अर्थ (४ ओळी)

संतांची शिकवण सर्वांसाठी खुली आहे.
कर्म, जात, स्वार्थ यांना येथे स्थान नाही.
नामस्मरण व समानता पाळून
जीवन सार्थक करता येते.

🙏 🌹 🕉� 📿 ✨ 💖 🔔

--अतुल परब
--दिनांक-22.11.2025-शनिवार.
===========================================