👑 चाणक्य नीती: द्वितीय अध्याय - श्लोक ७ 👑-👑 💡 🤫 🛡️ 🎯 📝 ⚙️

[Atul Kaviraje]

चाणक्य नीति द्वितीय अध्याय -

मनसा चिन्तितं कार्य वचसा न प्रकाशयेत् ।
मंत्रेण रक्षयेद् गूढं कायं चापि नियोजयेत् ।।७।।

अर्थ- मन में सोचे हुए कार्य को किसी के सामने प्रकट न करें बल्कि मनन पूर्वक उसकी सुरक्षा करते हुए उसे कार्य में परिणत कर दें।

Meaning- Do not reveal what you have thought upon doing, but by wise counsel keep it secret, being determined to carry it into execution.

👑 चाणक्य नीती: द्वितीय अध्याय - श्लोक ७ 👑

💡 मनसा चिन्तितं कार्यं: गुप्तता आणि कृतीचा सिद्धांत 💡
श्लोक (४ ओळी)

मनसा चिन्तितं कार्यं वचसा न प्रकाशयेत् ।
मंत्रेण रक्षयेद् गूढं कार्यं चापि नियोजयेत् ।।७।।

🔱 आरंभ (Arambh - Introduction) — ४ ओळी

आचार्य चाणक्य, ज्यांना कौटिल्य किंवा विष्णुगुप्त म्हणतात,
हे महान तत्त्वज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ आणि मुत्सद्दी होते.
'चाणक्य नीती' हा ग्रंथ यश आणि सुरक्षेचे मार्गदर्शन करतो.
द्वितीय अध्यायातील हा सातवा श्लोक 'गुप्ततेचे' महत्त्व सांगतो.

📝 प्रत्येक ओळीचा अर्थ आणि विस्तृत विवेचन

१. पहिली ओळ: संकल्पनेची गुप्तता 🤐
श्लोक भाग (४ ओळी)

मनसा चिन्तितं कार्यं
वचसा न प्रकाशयेत् ।
(मनात ठरवलेले कार्य
वाणीने उघड करू नये.)

अर्थ (Meaning) — ४ ओळी

मनात चिंतन केलेले
महत्त्वाचे कार्य
बोलून सांगू नये,
ते गुप्तच ठेवावे.

विस्तृत विवेचन (Detailed Elaboration) — ४ ओळी

जेव्हा तुम्ही एखादी मोठी योजना करता,
तेव्हा ती इतरांना सांगणे धोकादायक ठरू शकते.
ईर्षा, नकारात्मक मतं आणि अडथळे वाढतात.
योजना बोलल्याने ऊर्जेचे अपव्ययही होतो.

उदाहरण — ४ ओळी

स्पर्धा परीक्षेची तयारी करणारा विद्यार्थी
आपली योजना जाहीर केल्यावर
लोक नकारात्मक बोलतात
आणि त्याचा आत्मविश्वास कमी होतो.

२. दुसरी ओळ: गुप्तता आणि कृतीचे संयोजन 🛡�
श्लोक भाग (४ ओळी)

मंत्रेण रक्षयेद् गूढम्
कार्यं चापि नियोजयेत् ।
(योजनांचे संरक्षण
आणि कृतीची तात्काळ सुरुवात.)

अर्थ (Meaning) — ४ ओळी

गुप्त गोष्ट मंत्रासारखी
पूर्ण रक्षणात ठेवावी.
आणि त्याच वेळी
कृती सुरु करावी.

सविस्तर विवेचन — ४ ओळी

गुप्तता ठेवणे पुरेसे नाही,
तर अंमलबजावणी करणे गरजेचे आहे.
'मंत्र' म्हणजे पूर्ण गुप्तता व एकाग्रता.
योजना पूर्ण होईपर्यंत कोणालाही सुगावा लागू नये.

उदाहरण — ४ ओळी

नवीन तंत्रज्ञान बनवणारा उद्योगपती
ते बाजारात येईपर्यंत
पूर्ण गुप्तता ठेवतो
जेणेकरून स्पर्धक नुकसान करू शकत नाहीत.

💡 समारोप (Samarop - Conclusion) — ४ ओळी

हा श्लोक दोन स्तंभ दाखवतो—
गुप्तता आणि अंमलबजावणी.
योजना जाहीर न करता
त्यावर शांतपणे काम करणे हेच श्रेष्ठ.

🎯 निष्कर्ष (Summary/Inference) — ४ ओळी

यश मिळवण्यासाठी
आपल्या योजना गुप्त ठेवाव्यात.
अडथळे टाळून
त्वरित अंमलबजावणी करावी.

👑 💡 🤫 🛡� 🎯 📝 ⚙️

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.11.2025-शनिवार.
===========================================