आधुनिक तुर्कीचा जनक: मुस्तफा केमाल अतातुर्क आणि गणराज्याची स्थापना-2-🇹🇷🌟🏛️💪

[Atul Kaviraje]

The Founding of the Republic of Turkey (1923): On November 22, 1923, Mustafa Kemal Atatürk became the first president of the newly established Republic of Turkey.

तुर्की गणराज्याची स्थापना (1923): 22 नोव्हेंबर 1923 रोजी, मुस्तफा केमाल अतातुर्क हे नवस्थापित तुर्की गणराज्याचे पहिले अध्यक्ष बनले.

तुर्की गणराज्याची स्थापना (The Republic of Turkey) २९ ऑक्टोबर १९२३ रोजी झाली, आणि त्याच दिवशी मुस्तफा केमाल अतातुर्क (Mustafa Kemal Atatürk) यांची तुर्कीचे पहिले अध्यक्ष म्हणून निवड झाली.

तुर्की गणराज्याची स्थापना

📅 दिनांक: २२ नोव्हेंबर, १९२३ (संदर्भानुसार)
(ऐतिहासिकदृष्ट्या: २९ ऑक्टोबर १९२३)

आधुनिक तुर्कीचा जनक: मुस्तफा केमाल अतातुर्क आणि गणराज्याची स्थापना-

IV. गणराज्याची स्थापना

मुख्य मुद्दा: सुलतानशाहीचा अंत आणि गणराज्याची घोषणा.

४.१ सुलतानशाहीचा शेवट: १९२२ मध्ये मुस्तफा केमाल यांनी ऑटोमन सुलतानशाही संपुष्टात आणली.
४.२ राजधानी: इस्तंबूलऐवजी अंकारा ही नवी राजधानी घोषित करण्यात आली.
४.३ पहिले अध्यक्ष: २२ नोव्हेंबर १९२३ (संदर्भानुसार) रोजी अतातुर्क तुर्की गणराज्याचे पहिले अध्यक्ष झाले. 🏛�

V. केमालवादी क्रांती (Kemalist Reforms)

मुख्य मुद्दा: तुर्कीला आधुनिक बनवण्यासाठी अतातुर्क यांनी केलेल्या मूलभूत सुधारणा.

५.१ धर्मनिरपेक्षता: राज्य आणि धर्म वेगळे केले गेले. खलिफत (Caliphate) संपुष्टात आली.
५.२ शिक्षण आणि वस्त्र: फेटा (Fez) घालण्यास बंदी; पाश्चात्त्य टोपी अनिवार्य. धार्मिक शाळा बंद.
५.३ भाषा आणि लिपी: अरेबिक लिपीऐवजी लॅटिन लिपीचा स्वीकार — साक्षरता वाढली.
५.४ स्त्रियांचे हक्क: महिलांना मतदानाचा अधिकार आणि शिक्षणाचे समान हक्क दिले. 👩�🎓

VI. आंतरराष्ट्रीय ओळख आणि करार

मुख्य मुद्दा: तुर्कीला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मिळालेली मान्यता.

६.१ लॉझानचा करार (Treaty of Lausanne, 1923):
या कराराने तुर्कीच्या सीमा आणि सार्वभौमत्वाला आंतरराष्ट्रीय मान्यता मिळाली.

VII. तुर्कीचा जागतिक नकाशावर उदय

मुख्य मुद्दा: आधुनिक तुर्कीचे स्थान.

७.१ पाश्चात्त्यीकरण: तुर्कीने पाश्चात्त्य देश आणि संस्थांशी संबंध वाढवले.
७.२ प्रेरणास्रोत: धर्मनिरपेक्ष राष्ट्रवादाचे तुर्की मॉडेल आशियातील इतर देशांसाठी प्रेरणादायी ठरले.

VIII. अतातुर्क यांचा वारसा

मुख्य मुद्दा: तुर्कीच्या समाजमनावर अतातुर्क यांचा प्रभाव.

८.१ 'तुर्कीशनेस': त्यांनी तुर्कीच्या अस्मितेला राष्ट्रवादाच्या आधारावर मजबूत केले.
८.२ चिरंतन आदर: तुर्कीमध्ये आजही अतातुर्क यांना 'राष्ट्रपिता' म्हणून आदर दिला जातो. 🖼�

IX. आव्हाने आणि टीका

मुख्य मुद्दा: अतातुर्क यांच्या सुधारणांवरील टीका.

९.१ एकाधिकारशाही: त्यांच्या सुधारणा सक्तीने लागू केल्यामुळे काही विरोध झाला.
९.२ धार्मिक विरोध: धर्मनिरपेक्षता कठोरपणे लागू केल्यामुळे पारंपरिक धार्मिक गटांकडून विरोध झाला.

X. निष्कर्ष आणि समारोप

मुख्य मुद्दा: या महान घटनेचा स्थायी वारसा.

२२ नोव्हेंबर १९२३ रोजी मुस्तफा केमाल अतातुर्क यांनी केवळ एक अध्यक्ष दिला नाही,
तर एका जुन्या साम्राज्यातून आधुनिक, धर्मनिरपेक्ष गणराज्याचा जन्म घडवला.
त्यांचे नेतृत्व 'जुने टाकून नवे स्वीकारणे' याचे उत्कृष्ट उदाहरण ठरले.
आजही त्यांची दूरदृष्टी तुर्कीच्या राष्ट्रीय विचारांचा आधार आहे. ✨

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-22.11.2025-शनिवार.
===========================================