इंटरपोलची स्थापना-1-🌐👮‍♂️🤝🔍🚨

[Atul Kaviraje]

The Founding of the International Criminal Police Organization (INTERPOL) (1923): On November 24, 1923, the International Criminal Police Commission, which later became INTERPOL, was founded in Vienna, Austria.

आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस संघटने (INTERPOL) ची स्थापना (1923): 24 नोव्हेंबर 1923 रोजी, आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस आयोग, जो नंतर INTERPOL बनला, ऑस्ट्रियाच्या व्हिएनामध्ये स्थापना झाला.

आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस आयोग (ICPC), जो नंतर इंटरपोल (INTERPOL) बनला, त्याची स्थापना व्हिएन्ना, ऑस्ट्रिया येथे ७ सप्टेंबर १९२३ रोजी झाली होती, २४ नोव्हेंबर १९२३ रोजी नाही.

ऐतिहासिक मराठी लेख (Lekh) - इंटरपोलची स्थापना

📅 दिनांक: २४ नोव्हेंबर १९२३ (संदर्भानुसार) / (ऐतिहासिकदृष्ट्या: ७ सप्टेंबर १९२३)

🌍 शीर्षक: आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस संघटना (INTERPOL): गुन्हेगारीविरुद्धच्या जागतिक सहकार्याचा आधारस्तंभ-

⭐️ इमोजी सारांश (Emoji Saransh): 🌐👮�♂️🤝🔍🚨

I. परिचय (Parichay)

मुख्य मुद्दा: इंटरपोलच्या स्थापनेचा उद्देश आणि स्वरूप.

२४ नोव्हेंबर १९२३ (संदर्भानुसार) हा दिवस आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस आयोग (International Criminal Police Commission) 🌐 स्थापनेचा साक्षीदार ठरला, जी संस्था पुढे इंटरपोल (INTERPOL) म्हणून ओळखली गेली. ऑस्ट्रियाच्या व्हिएन्ना (Vienna) शहरात 🇦🇹 झालेल्या एका परिषदेत या संघटनेची पायाभरणी झाली.

वाढत्या जागतिक गुन्हेगारीला 🕵��♀️ आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पळून जाणाऱ्या गुन्हेगारांना आळा घालण्यासाठी, विविध देशांच्या पोलिस दलांमध्ये समन्वय आणि माहितीची देवाणघेवाण सुलभ करणे हा या संस्थेचा मूळ उद्देश होता.

II. स्थापनेची पार्श्वभूमी (Background of Establishment)

मुख्य मुद्दा: आंतरराष्ट्रीय गुन्हेगारी वाढल्याने आंतर-सरकारी सहकार्याची गरज.

२.१ जागतिक गुन्हेगारीचा उदय:
२० व्या शतकाच्या सुरुवातीला, वाहतुकीच्या साधनांमध्ये झालेल्या प्रगतीमुळे (उदा. रेल्वे, जलवाहतूक) गुन्हेगारांना एका देशातून दुसऱ्या देशात पळून जाणे सोपे झाले होते. 🚂

२.२ १९१४ मधील पहिली संकल्पना:
इंटरपोलची मूळ कल्पना १९१४ मध्ये मोनॅको येथे भरलेल्या पहिल्या आंतरराष्ट्रीय पोलिस काँग्रेसमध्ये मांडली गेली होती, परंतु पहिल्या महायुद्धामुळे ती कार्यान्वित झाली नाही.

२.३ व्हिएन्ना परिषद (१९२३):
ऑस्ट्रियाच्या व्हिएन्ना येथील पोलिस प्रमुखांनी पुढाकार घेऊन, २० देशांतील 👮�♂️ प्रतिनिधींनी एकत्र येऊन आंतरराष्ट्रीय सहकार्यासाठी एका कायमस्वरूपी यंत्रणेची गरज ओळखली आणि आंतरराष्ट्रीय क्रिमिनल पोलिस आयोग स्थापन केला.

III. संस्थेचे मूळ उद्देश आणि तत्त्वे (Core Objectives and Principles)

मुख्य मुद्दा: सदस्य राष्ट्रांच्या कायद्यांचा आदर आणि तटस्थता.

३.१ मुख्य उद्दिष्ट:
सदस्य देशांतील पोलिस दलांमध्ये व्यापक आंतरराष्ट्रीय सहकार्य (Widest Mutual Assistance) सुलभ करणे आणि गुन्हेगारीला प्रभावीपणे तोंड देणे. 🤝

३.२ राजनैतिक तटस्थता:
इंटरपोल केवळ सामान्य गुन्हेगारी (Common Law Crime) प्रकरणांवर काम करते आणि कोणत्याही राजकीय, लष्करी, धार्मिक किंवा वंशभेदी (Political, Military, Religious, or Racial) स्वरूपाच्या गतिविधींमध्ये हस्तक्षेप करत नाही. 🚫

३.३ राष्ट्रीय कायद्यांचा आदर:
इंटरपोलची सर्व कामे सदस्य देशांच्या राष्ट्रीय कायद्यांच्या आणि मानवाधिकार तत्त्वांच्या मर्यादेत राहून चालतात.

IV. इंटरपोलचे कार्य आणि साधने (Function and Tools of INTERPOL)

मुख्य मुद्दा: डेटाबेस, सुरक्षित नेटवर्क आणि नोटीस प्रणाली.

४.१ सुरक्षित डेटाबेस:
इंटरपोल गुन्हेगार, हरवलेले लोक, चोरी झालेले वाहन आणि शस्त्रास्त्रे यांच्यासंबंधी जागतिक डेटाबेस 💾 चालवते, ज्यामुळे सदस्य देशांना त्वरित माहिती मिळते.

४.२ I-24/7 नेटवर्क:
हे पोलिस दलांसाठीचे २४/७ (24/7) चालणारे एक सुरक्षित जागतिक संपर्क नेटवर्क आहे.

४.३ नोटीस प्रणाली (Notices System):
इंटरपोलची कलर-कोडेड नोटीस (Color-Coded Notices) प्रणाली खूप महत्त्वाची आहे.

रेड नोटीस (Red Notice): 🔴 आंतरराष्ट्रीय स्तरावर फरार असलेल्या गुन्हेगारांना पकडण्यासाठी आणि प्रत्यार्पणासाठी जारी केली जाते.

येलो नोटीस (Yellow Notice): 🟡 हरवलेल्या व्यक्तींचा शोध घेण्यासाठी.

ब्लॅक नोटीस (Black Notice): ⚫ अनोळखी मृतदेहांची ओळख पटवण्यासाठी.

V. जागतिक गुन्हेगारीविरुद्धचे युद्ध (The War Against Global Crime)

मुख्य मुद्दा: आंतरराष्ट्रीय संघटित गुन्हेगारीविरुद्ध लढा.

५.१ संघटित गुन्हेगारी (Organized Crime):
मानवी तस्करी (Human Trafficking), अंमली पदार्थांची तस्करी (Drug Trafficking) आणि सायबर गुन्हेगारी (Cyber Crime) यांसारख्या सीमा ओलांडणाऱ्या गुन्हेगारी टोळ्यांना 👨�👨�👧�👦 रोखण्यासाठी इंटरपोल समन्वय साधते.

५.२ दहशतवाद (Terrorism):
दहशतवादी कृत्ये आणि त्यांच्या आर्थिक स्रोतांवर लक्ष ठेवण्यासाठी ही संस्था मदत करते.

५.३ आर्थिक गुन्हे (Financial Crime):
फसवणूक आणि सायबर फसवणूक यांसारख्या आर्थिक गुन्ह्यांच्या तपासात सदस्य देशांना मदत करते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.11.2025-सोमवार.
===========================================