भारत गणराज्याच्या स्थापनेचा पाया: स्वातंत्र्य आणि फाळणीचे पर्व (१९४७) 🇮🇳💔-2-

[Atul Kaviraje]

The Founding of the Republic of India (1947): On November 25, 1947, India adopted the "Indian Independence Act," which laid the foundation for the partition of India and the creation of Pakistan.

भारत गणराज्याची स्थापना (1947): 25 नोव्हेंबर 1947 रोजी, भारताने "भारतीय स्वतंत्रता कायदा" स्वीकारला, ज्यामुळे भारताचे विभाजन आणि पाकिस्तानाची निर्मिती झाली.

भारत गणराज्याच्या स्थापनेचा पाया: स्वातंत्र्य आणि फाळणीचे पर्व (१९४७) 🇮🇳💔-

६. संस्थानांचे एकीकरण (Integration of Princely States) 🛡�

मुख्य मुद्दा: फाळणीनंतर, सुमारे ५६५ हून अधिक संस्थानांना भारत किंवा पाकिस्तानात सामील होण्याचा किंवा स्वतंत्र राहण्याचा पर्याय मिळाला होता.

उदाहरण/संदर्भ: भारताचे पहिले गृहमंत्री सरदार वल्लभभाई पटेल 🗽 आणि व्ही. पी. मेनन यांनी मुत्सद्देगिरी आणि आवश्यक ठिकाणी बळाचा वापर करून बहुतांश संस्थानांचे यशस्वीरित्या भारतात एकीकरण केले. जुनागढ, हैदराबाद, आणि काश्मीर ही मोठी आव्हाने होती.

७. प्रचंड विस्थापन आणि सांप्रदायिक संहार (Mass Migration and Carnage) 🛤�

मुख्य मुद्दा: फाळणीमुळे पंजाब आणि बंगाल प्रांतात मोठ्या प्रमाणावर सांप्रदायिक हिंसाचार झाला, ज्यामुळे इतिहासातील सर्वात मोठे सक्तीचे लोक विस्थापन झाले.

विश्लेषण: सुमारे १.५ कोटी लोक निर्वासित झाले आणि लाखो लोक मारले गेले. ही घटना स्वातंत्र्याच्या आनंदात दडलेले सर्वात मोठे दुःख आहे.

८. अंतरिम सरकार आणि संवैधानिक प्रक्रिया (Interim Government and Constitutional Process) 🤝

मुख्य मुद्दा: १९४७ मध्ये स्वातंत्र्यानंतर, भारत सरकार अधिनियम १९३५ ला काही बदल करून तात्पुरत्या संविधानाप्रमाणे स्वीकारण्यात आले.

विश्लेषण: भारताची संविधान सभा (Constituent Assembly) कार्यरत राहिली आणि तिने २६ नोव्हेंबर १९४९ पर्यंत भारताचे संविधान तयार केले. ही प्रक्रिया २६ जानेवारी १९५० रोजी भारत प्रजासत्ताक (Republic) घोषित होईपर्यंत सुरू राहिली.

९. कायद्याचे महत्त्व आणि दूरगामी परिणाम (Significance and Far-Reaching Effects) ⚖️

मुख्य मुद्दा: 'स्वतंत्रता अधिनियमा'मुळे ब्रिटिश राजवट संपुष्टात आली, पण त्याचे परिणाम आजतागायत दोन्ही देशांच्या संबंधांवर दिसत आहेत.

विश्लेषण: यामुळे दक्षिण आशियाच्या राजकारणाची दिशा बदलली. लोकशाही आणि धर्मनिरपेक्षता (Secularism) हे भारताच्या भविष्याचे आधारस्तंभ ठरले.

१०. गणराज्याच्या दिशेने पहिले पाऊल (First Step Towards the Republic) ✍️

मुख्य मुद्दा: गणराज्याच्या स्थापनेसाठी लागणारे लोकशाहीचे बीज १९४७ मध्ये पेरले गेले.

उदाहरण/संदर्भ: घटना समितीने सार्वभौमत्व (Sovereignty) स्वीकारून, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या नेतृत्वाखाली नवीन संविधानाचा मसुदा तयार केला.

३. निष्कर्ष आणि समारोप (Nishkarsh aani Samarop)

१९४७ हे वर्ष 'विनाश आणि निर्मितीचे' पर्व होते. भारताला स्वातंत्र्य मिळाले, पण त्या बदल्यात फाळणीची मोठी किंमत मोजावी लागली. या कायद्यामुळे भारताच्या राजकीय, सामाजिक आणि भौगोलिक रचनेत आमूलाग्र बदल झाले. या वर्षाने नवीन भारताचा पाया रचला, जो सार्वभौम, समाजवादी, धर्मनिरपेक्ष आणि लोकशाही गणराज्य म्हणून १९५० मध्ये जगासमोर आला.

सार (Emoji Saransh): 👑➡️🇮🇳💔🇵🇰➡️🗽⚖️➡️📖🖋�➡️✨
(राजवट संपली ➡️ भारत-पाकिस्तान फाळणी ➡️ स्वातंत्र्य, लोकशाही ➡️ संविधान लेखन ➡️ नवीन युगाची सुरुवात)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.11.2025-मंगळवार.
===========================================