"विटेवरी वृत्ती, मायिक वस्तूंची निवृत्ती"🧍 👣 🧠 🚮 😔 💡 🙏

[Atul Kaviraje]

संत तुकाराम महाराज अभंग गाथा-
अभंग क्र.१

समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी । तेथें माझी हरी वृत्ति राहो ॥१॥

आणीक न लगे मायिक पदार्थ । तेथें माझें आर्त्त नको देवा ॥ध्रु.॥

ब्रम्हादिक पदें दुःखाची शिराणी । तेथें दुश्चिंत झणी जडों देसी ॥२॥

तुका म्हणे त्याचें कळलें आम्हां वर्म । जे जे कर्मधर्म नाशवंत ॥३॥

II. दीर्घ मराठी कविता – संत तुकाराम महाराज अभंग गाथा (अभंग क्र. १)

Kaviteche Sundar Ani Sampark Shirshak:

"विटेवरी वृत्ती, मायिक वस्तूंची निवृत्ती"

१

समचरणदृष्टि विटेवरी साजिरी ।
पंढरीरायाची मूर्ती अति थोरी ।
तेथें माझी हरी वृत्ति राहो अहोरात्री ।
इतर चिंता नको मज भक्तीच्या गात्री ॥

मराठी अर्थ (Short Meaning):
विठ्ठलाचे ते समचरण आणि समदृष्टी अतिशय सुंदर आहेत. हे हरी, माझी वृत्ती दिवस-रात्र त्याच चरणांवर स्थिर राहो. मला दुसरी कोणतीही चिंता नको.

२

आणीक न लगे मायिक पदार्थ ।
क्षणभंगुर सुखाचा तो व्यर्थ अर्थ ।
तेथें माझें आर्त्त नको देवा परमार्थ ।
तुझ्या प्रेमाविणें सर्व भोग अनर्थ ॥

मराठी अर्थ:
मला दुसरे कोणतेही मायेचे (नश्वर) पदार्थ नको आहेत. क्षणभराच्या सुखाचा अर्थ व्यर्थ आहे. हे देवा, त्या वस्तूंमध्ये माझी आसक्ती (तळमळ) नको. तुझ्या प्रेमाशिवाय सर्व भोग दुःखकारक आहेत.

३

ब्रम्हादिक पदें दुःखाची शिराणी ।
देवलोकींची सुखे तीही क्षणभंगुर ध्यानी ।
तेथें दुश्चिंत झणी जडों देसी जनी ।
पुण्याई सरतां पुन्हा पतन तेथेच जाणी ॥

मराठी अर्थ:
ब्रम्हदेवासारखी मोठी पदेही दुःखाचे मूळ आहेत. स्वर्गलोकातील सुखेही क्षणभरच टिकणारी आहेत. हे परमेश्वरा, त्या पदांची चिंता माझ्या मनात चूकूनही उत्पन्न करू नकोस. कारण पुण्य संपले की, पुन्हा पतन होते.

४

तुका म्हणे त्याचें कळलें आम्हां वर्म ।
अस्थिर जगाचे हे गूढ रहस्य परम ।
जे जे कर्मधर्म नाशवंत केवळ भ्रम ।
तेथे नको गती, पायीं राहावे निष्काम ॥

मराठी अर्थ:
तुकाराम महाराज म्हणतात की, आम्हाला त्या जगाचे गूढ रहस्य कळले आहे. जे जे कर्म आणि धर्म नाश पावणारे आहेत, ते फक्त भ्रम आहेत. अशा ठिकाणी मला गती नको, तुझ्या चरणांवर निष्काम भावाने राहायचे आहे.

५

मायेचा पसारा क्षणिक रंग ।
संसाराचा हा खेळ केवळ व्यंग ।
विठू चरणी वृत्ती होवो अभंग ।
हाच मोक्ष, हाच खरा पांडुरंग ॥

मराठी अर्थ:
ही मायेची व्याप्ती तात्पुरत्या रंगासारखी आहे. संसाराचा खेळ अपूर्ण आहे. विठ्ठलाच्या चरणी माझी वृत्ती अभंग राहो. हाच मोक्ष आणि हाच खरा पांडुरंग आहे.

६

ज्यांचे पाय सम, दृष्टी समान ।
भेदभावाचे नाहीं तेथें अनुमान ।
एकाच भावे नमन करावें पूर्ण ।
शाश्वताची प्राप्ती, विसरावे विघ्न ॥

मराठी अर्थ:
विठ्ठलाच्या समदृष्टीत कोणताही भेदभाव नाही. अशा विठ्ठलाला शुद्ध भावनेने नमन केले की शाश्वताची प्राप्ती होते आणि सर्व संकटे विसरता येतात.

७

समचरणे विटेवरी उभे ठाके ।
भक्त तुका मागुनी प्रेम न थके ।
म्हणूनी विनवी, अभंगाचे पोखे ।
हरिच्या चरणीं वृत्ती, मोक्षाचे वाखे ॥

मराठी अर्थ:
विठ्ठल समचरणांनी विटेवर उभा आहे. भक्त तुकाराम प्रेमाची याचना करण्यास कधीही थकत नाही. तो विनंती करतो की हरीच्या चरणी माझी वृत्ती सदैव स्थिर होवो. हाच माझा मोक्ष आहे.

🎨 कविता सारांश आणि इमोजी सारणी
संकल्पना   मराठी शब्द   इमोजी

विठ्ठल   पांडुरंग/हरी   🧍
चरण   विटेवरी   👣
वृत्ती   मन/चित्त   🧠
त्याग/वैराग्य   मायिक पदार्थ   🚮
दुःख/चिंता   दुश्चिंत   😔
ज्ञान/रहस्य   वर्म   💡
भक्ती   तुका म्हणे   🙏

EMOJI SARANSH (NEAT HORIZONTAL):

🧍 👣 🧠 🚮 😔 💡 🙏

--अतुल परब
--दिनांक-27.11.2025-गुरुवार.
===========================================