🩸 गिलोटिनचा पहिला वापर (1792): क्रांतीचे क्रूर प्रतीक 🔪--1-

[Atul Kaviraje]

The First Known Use of the Guillotine (1792): On November 30, 1792, the guillotine was used for the first time to execute a criminal in France during the French Revolution.

गिलोटिनचा पहिला वापर (1792): 30 नोव्हेंबर 1792 रोजी, फ्रेंच क्रांती दरम्यान फ्रान्समध्ये एक गुन्हेगाराची फाशी देण्यासाठी गिलोटिनचा पहिला वापर केला गेला.

🩸 गिलोटिनचा पहिला वापर (1792): क्रांतीचे क्रूर प्रतीक 🔪-

ऐतिहासिक लेखांक - दिनांक: ३० नोव्हेंबर
I. परिचय (Parichay)

🇫🇷फ्रेंच क्रांती (French Revolution, 1789) हा केवळ राजकीय उलथापालथीचा काळ नव्हता, तर तो सामाजिक आणि न्यायिक सुधारणांचाही काळ होता. या क्रांतीचा एक महत्त्वाचा आणि तितकाच रक्तरंजित भाग म्हणजे गिलोटिन (Guillotine) नावाच्या यंत्राचा उदय आणि वापर.
३० नोव्हेंबर १७९२ रोजी, फ्रान्समध्ये या 'मानवतावादी' (?) वध यंत्राचा पहिला अधिकृत वापर करण्यात आला. या घटनेने फ्रेंच क्रांतीच्या 'दहशतीच्या राजवटी' (Reign of Terror) चा पाया घातला, जी इतिहासातील सर्वात क्रूर मानली जाते.

✨ इमोजी सारांश: क्रांती (👑) + सुधारणा (💡) + मृत्यूदंड (💀) = गिलोटिनचा उदय (🔪)

II. सविस्तर आणि विवेचनपर दीर्घ माहिती: १० प्रमुख मुद्द्यांमध्ये विभाजन

(Detailed Analysis in 10 Major Points)

१. ऐतिहासिक पार्श्वभूमी आणि 'डॉ. गिलोटिन' यांचा उद्देश 👨�⚕️
गिलोटिनचे नाव फ्रेंच डॉक्टर जोसेफ-इग्नेस गिलोटिन यांच्या नावावरून पडले, ज्यांनी १६ व्या शतकातील तत्सम यंत्रांचे निरीक्षण करून या यंत्राची शिफारस केली.
👉 संदर्भ (Sandarbha): त्यांचा उद्देश फाशीची शिक्षा वेदनाहीन, जलद आणि समान असावी हा होता. यापूर्वी, सामान्य गुन्हेगारांना क्रूरपणे फाशी दिली जात होती, तर सरदारांना (Nobles) तलवारीने (Sword) मारले जाई. गिलोटिनने मृत्यूमध्ये समानता (Equality in Death) आणण्याचा आग्रह धरला.

२. गिलोटिनचे तत्त्वज्ञान: मृत्यूमध्ये समानता ⚖️
फ्रेंच क्रांतीचे प्रमुख मूल्य होते: स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुता (Liberté, Égalité, Fraternité). गिलोटिनने 'समानता' हे तत्त्व मृत्यूदंडापर्यंत वाढवले. कोणताही वर्ग असो, फाशीची शिक्षा एकाच 'यांत्रिक' पद्धतीने दिली जावी, असा नियम करण्यात आला.

३. पहिला ज्ञात वापर (३० नोव्हेंबर १७९२) 🗓�🛑
मुख्य घटना (Mukhya Ghatana):
दिनांक: ३० नोव्हेंबर १७९२.
ठिकाण: पॅरिस (Paris), प्लेस डी ग्रॅव्ह (Place de Grève).
गुन्हेगार: निकोलस जॅक पेलेटीअर (Nicolas Jacques Pelletier) - रस्त्यावर दरोडा टाकणे आणि खुनाचा प्रयत्न केल्याबद्दल दोषी.
पद्धत: फाशीच्या अंमलबजावणीसाठी गिलोटिनचा यशस्वी वापर करण्यात आला.

४. पद्धती आणि अंमलबजावणी: कार्यक्षमतेचा दावा ⚙️
गिलोटिनमध्ये एका मोठ्या लाकडी चौकटीत एक धारदार, तिरकस ब्लेड (Blade) असते, जे दोरीने उंच ओढले जाते आणि मग त्वरित खाली सोडले जाते. यामुळे डोके एका क्षणात शरीरापासून वेगळे होते. याची रचना एक अभियंता टोबियास श्मिट (Tobias Schmidt) याने डॉ. गिलोटिनच्या सूचनांवरून केली होती.

५. जनतेची प्रतिक्रिया आणि सुरुवातीचा उत्साह 🎭
पेलेटीअरच्या फाशीसाठी हजारो लोक जमले होते. लोकांना अपेक्षा होती की हे पूर्वीच्या क्रूर फाशीपेक्षा अधिक नाट्यमय असेल. सुरुवातीला यंत्राची कार्यक्षमता पाहून उत्सुकता होती, पण नंतर त्याचा यांत्रिक वेग आणि क्रूर शांतता पाहून जनतेमध्ये एक प्रकारची निराशा आणि भीती पसरली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.11.2025-रविवार.
===========================================