२ डिसेंबर १९८२ – पहिला कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण:-1-❤️⚙️

[Atul Kaviraje]

1982 – The First Artificial Heart Transplant: Dr. Barney Clark, a retired dentist, became the first person to receive a permanent artificial heart implant at the University of Utah Medical Center.

Marathi Translation: २ डिसेंबर १९८२ – पहिला कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण:-

डॉ. बर्नी क्लार्क, एक निवृत्त दंतचिकित्सक, यांना युनिव्हर्सिटी ऑफ उटाह मेडिकल सेंटरमध्ये पहिला स्थायी कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण प्राप्त झाला.

🙏 २ डिसेंबर १९८२: पहिला कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण (The First Permanent Artificial Heart Transplant) ❤️⚙️-

परिचय (Introduction) 🩺

२ डिसेंबर १९८२ हा वैद्यकीय इतिहासातील (Medical History) एक महत्त्वपूर्ण आणि साहसी दिवस होता, जेव्हा अमेरिकेत युनिव्हर्सिटी ऑफ उटाह मेडिकल सेंटरमध्ये डॉ. बर्नी क्लार्क (Dr. Barney Clark) यांना पहिले स्थायी (Permanent) कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण (Artificial Heart Implant) यशस्वीरित्या करण्यात आले. हा प्रयोग मानवी शरीरात यांत्रिक उपकरण (Mechanical Device) कायमस्वरूपी बसवून जीवनदान देण्याच्या दिशेने टाकलेले पहिले मोठे पाऊल होते. हा केवळ एक वैद्यकीय चमत्कार नव्हता, तर मानवी हृदयविकारावर (Heart Failure) उपचार करण्याच्या पद्धतीत क्रांती घडवणारा क्षण होता.

विस्तृत आणि विवेचनपर माहिती (Detailed Essay Cum Lekh) ✍️
१. गंभीर हृदयविकार आणि अंतिम पर्याय (Severe Heart Failure and the Last Resort) 💔

१९८२ पर्यंत, हृदय निकामी झालेल्या (End-stage Heart Failure) रुग्णांसाठी हृदय प्रत्यारोपण (Human Heart Transplant) हाच शेवटचा पर्याय होता. परंतु, दात्यांचे हृदय (Donor Hearts) नेहमीच उपलब्ध नसायचे.

१.१. डॉ. बर्नी क्लार्क:

७१ वर्षीय बर्नी क्लार्क हे निवृत्त दंतचिकित्सक होते आणि त्यांना हृदयविकाराचा गंभीर (Cardiomyopathy) आजार होता. डॉक्टरांनी त्यांना दोन दिवसांपेक्षा जास्त जगण्याची शक्यता नसल्याचे सांगितले होते.

१.२. शेवटची आशा:

बर्नी क्लार्क यांनी हा प्रायोगिक (Experimental) उपचार स्वीकारला, कारण त्यांच्याकडे जगण्यासाठी दुसरा कोणताही पर्याय नव्हता.

प्रतीक: 🔀 (अंतिम पर्याय), 👴 (रुग्ण)

२. जारविक-७ कृत्रिम हृदय (The Jarvik-7 Artificial Heart) ⚙️

बर्नी क्लार्क यांना बसवण्यात आलेले कृत्रिम हृदय जारविक-७ (Jarvik-7) या नावाने ओळखले जात होते. हे डॉ. रॉबर्ट जारविक (Dr. Robert Jarvik) यांनी विकसित केले होते.

२.१. रचना:

जारविक-७ हे प्लास्टिक आणि ॲल्युमिनियमचे बनलेले होते. यात दोन पम्प होते, जे हृदय रक्त पंप करण्याचे काम करत होते.

२.२. बाह्य ऊर्जा स्रोत:

हे हृदय चालवण्यासाठी आवश्यक असलेली शक्ती शरीराबाहेरून (Outside the Body) एका मोठ्या कॉम्प्रेसर (Compressor) मशीनद्वारे नळ्यांच्या माध्यमातून पुरवली जात होती. यामुळे रुग्णाला नेहमी त्या मशीनजवळ राहावे लागत होते.

प्रतीक: ⚙️ (यांत्रिक रचना), 🔌 (बाह्य ऊर्जा)

३. शस्त्रक्रिया आणि वैद्यकीय संघ (The Surgery and Medical Team) 👨�⚕️

हा प्रत्यारोपण वैद्यकीय क्षेत्रासाठी एक मोठा धोका होता आणि यासाठी एक कुशल वैद्यकीय संघ आवश्यक होता.

३.१. सर्जन (Surgeon):

डॉ. विल्यम डी. डेव्ह्रिस (Dr. William DeVries) यांनी ही ऐतिहासिक आणि गुंतागुंतीची शस्त्रक्रिया (Complex Surgery) केली.

३.२. शस्त्रक्रियेचा कालावधी:

ही शस्त्रक्रिया सुमारे साडेसात तास चालली. डॉक्टरांनी क्लार्कचे निकामी झालेले हृदय काढून जारविक-७ प्रत्यारोपित केले.

प्रतीक: 🔪 (शस्त्रक्रिया), ⏱️ (गुंतागुंतीचा वेळ)

४. तंत्रज्ञानाचा विजय (The Triumph of Technology) ✅

शस्त्रक्रिया यशस्वी झाली आणि जारविक-७ ने क्लार्कच्या शरीरात प्रभावीपणे रक्त पंप (Pumping Blood) करण्यास सुरुवात केली.

४.१. तात्काळ यश:

शस्त्रक्रियेनंतर क्लार्कचे अवयव काम करू लागले आणि ते शुद्धीवर आले. हे यांत्रिक हृदयाच्या यशस्वी कार्याचे पहिले संकेत होते.

४.२. 'अस्थायी' ऐवजी 'स्थायी':

यापूर्वी कृत्रिम हृदय केवळ काही तासांसाठी किंवा मानवी हृदय उपलब्ध होईपर्यंत 'सेतू' (Bridge) म्हणून वापरले जात होते. क्लार्क यांना कायमस्वरूपी प्रत्यारोपण करण्यात आलेला हा पहिलाच प्रयोग होता.

प्रतीक: 🥳 (यशस्वी परिणाम)

५. बर्नी क्लार्क यांचे जीवन (The Life of Barney Clark) 🧍

शस्त्रक्रियेनंतर क्लार्क यांचे जीवन पूर्णपणे बदलले, परंतु त्यांना जगण्याची एक नवीन संधी मिळाली.

५.१. जीवनमान:

क्लार्क ९८ दिवस (Days) कृत्रिम हृदयावर जगले. बाह्य मशीनशी जोडलेले असल्याने त्यांना रुग्णालयातच राहावे लागले.

५.२. गुंतागुंत:

प्रत्यारोपणामुळे रक्ताच्या गुठळ्या होणे (Blood Clotting) आणि अंतर्गत रक्तस्राव (Internal Bleeding) यांसारख्या अनेक गुंतागुंत (Complications) निर्माण झाल्या.

५.३. सार्वजनिक व्यक्तिमत्त्व:

क्लार्क सार्वजनिक जीवनाचा एक भाग बनले. त्यांच्या प्रकृतीची माहिती रोज वृत्तपत्रातून प्रसिद्ध होत होती.

प्रतीक: 📰 (जागतिक वृत्त)

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-02.12.2025-मंगळवार.
===========================================