६ डिसेंबर १९३३ – यूएस संविधानातील २१वी सुधारणा मान्य:-2-

[Atul Kaviraje]

1933 – The 21st Amendment to the U.S. Constitution is Ratified: The 21st Amendment was ratified, repealing Prohibition and making the sale and consumption of alcohol legal again in the United States.

Marathi Translation: ६ डिसेंबर १९३३ – यूएस संविधानातील २१वी सुधारणा मान्य:-

२१वी सुधारणा मान्य करण्यात आली, ज्यामुळे मद्यपान निषेध रद्द झाला आणि यूएसमध्ये मद्य विक्री आणि सेवन कायदेशीर झाले.

🥃 ६ डिसेंबर १९३३: अमेरिकेच्या संविधानातील २१वी सुधारणा – प्रोहिबिशनचा अंत

🔸 ६. २१वी सुधारणा: घटनात्मक प्रक्रिया (The 21st Amendment: Constitutional Process)

अमेरिकेच्या संविधानात सुधारणा करण्याची प्रक्रिया अत्यंत कठीण आहे, परंतु २१ व्या सुधारणेची प्रक्रिया वेगळी आणि ऐतिहासिक होती.

६.१. काँग्रेसकडून प्रस्ताव: फेब्रुवारी १९३३ मध्ये, अमेरिकेच्या काँग्रेसने (Congress) २१ व्या सुधारणेचा प्रस्ताव मंजूर केला.

६.२. विशेष मान्यता पद्धत: ही सुधारणा मान्य करण्यासाठी, १८ वी सुधारणा लागू करताना वापरल्या गेलेल्या 'राज्य विधिमंडळा'ऐवजी, 'राज्याच्या मान्यता अधिवेशनांचा' (State Ratifying Conventions) वापर करण्यात आला.

६.३. जलद प्रक्रिया: अमेरिकेच्या इतिहासात कोणतीही संवैधानिक सुधारणा इतक्या जलद गतीने (केवळ ९ महिन्यांत) मान्य झाली नाही.

🔹 ७. ६ डिसेंबर १९३३: ऐतिहासिक मान्यतेचा क्षण (December 6, 1933: The Historic Moment of Ratification)

प्रोहिबिशनच्या अंताचा दिवस आणि त्यानंतरचे कायदेशीर बदल.

७.१. उटा राज्याची भूमिका: ६ डिसेंबर १९३३ रोजी उटा (Utah) हे ३६ वे राज्य बनले, ज्याने २१ व्या सुधारणेला मान्यता दिली. अमेरिकेच्या संविधानानुसार, कोणत्याही सुधारणेला मान्य होण्यासाठी तीन-चतुर्थांश (Three-fourths) राज्यांची मान्यता आवश्यक असते (त्या वेळी ३६ राज्ये).

७.२. राष्ट्रपतींची घोषणा: मान्यता मिळाल्यानंतर, तत्कालीन राष्ट्राध्यक्ष फ्रँकलिन डी. रुझवेल्ट (Franklin D. Roosevelt) यांनी याची अधिकृत घोषणा केली.

७.३. राष्ट्राध्यक्षांचे संदेश: रुझवेल्ट यांनी एक प्रसिद्ध संदेश दिला: "मला आशा आहे की आता दारू पिणाऱ्या प्रत्येकाने हे लक्षात ठेवावे की त्याने संयमाने पिले पाहिजे." 🍻 (I hope that now everyone will remember that he should drink with moderation.)

🔸 ८. कायदेशीर आणि राजकीय परिणाम (Legal and Political Consequences)

२१ व्या सुधारणेमुळे केवळ प्रोहिबिशन रद्द झाला नाही, तर अमेरिकेच्या फेडरल रचनेतही महत्त्वाचा बदल झाला.

८.१. राज्यांचे अधिकार (States' Rights): २१ व्या सुधारणेच्या कलम २ (Section 2) नुसार, दारूची वाहतूक आणि विक्री नियंत्रित करण्याचे पूर्ण अधिकार राज्यांना देण्यात आले. यामुळे अमेरिकेत दारूचे नियम प्रत्येक राज्यात भिन्न आहेत.

उदाहरणे: काही राज्यांमध्ये 'ड्राय काउंटी' (Dry Counties) अजूनही अस्तित्वात आहेत, जिथे दारूची विक्री पूर्णपणे प्रतिबंधित आहे.

८.२. नवीन सुधारणेला रद्द करणारी पहिली सुधारणा: २१ वी सुधारणा ही अमेरिकेच्या इतिहासातील एकमेव घटना आहे, जिने दुसऱ्या सुधारणेला (१८ वी) रद्द केले. हे लोकशाही व्यवस्थेच्या लवचिकतेचे प्रतीक आहे.

🔹 ९. आर्थिक आणि सामाजिक परिणाम (Economic and Social Impact)

प्रोहिबिशन रद्द झाल्यामुळे अमेरिकेला तात्काळ आर्थिक आणि सामाजिक फायदा झाला.

९.१. महसुलात वाढ: दारूच्या विक्रीवर पुन्हा कर (Excise Tax) लागू झाल्यामुळे सरकारच्या महसुलात मोठी वाढ झाली, ज्यामुळे महामंदीतून बाहेर पडण्यास मदत मिळाली.

९.२. रोजगार निर्मिती: दारू उत्पादन (Brewing), डिस्टिलरी (Distillery) आणि बार उद्योगांमध्ये लाखो लोकांना रोजगार मिळाला.

९.३. गुन्हेगारीवर नियंत्रण: संघटित गुन्हेगारीचा अवैध दारूचा मोठा स्रोत बंद झाला, ज्यामुळे पोलिसांना इतर गुन्ह्यांवर लक्ष केंद्रित करणे शक्य झाले.

प्रतीक सारंश: 💰 कर महसूल + 💼 रोजगार $\rightarrow$ 📈 आर्थिक सुधारणा

🔸 १०. निष्कर्ष आणि समारोप (Conclusion and Summary)

अमेरिकेच्या इतिहासातील प्रोहिबिशनचा प्रयोग हा 'नोबल प्रयोग' (Noble Experiment) म्हणून ओळखला जातो, जो नैतिक दृष्ट्या चांगला असला तरी अंमलबजावणीत पूर्णपणे अयशस्वी ठरला. २१वी सुधारणा मान्य करून अमेरिकेने केवळ दारूला कायदेशीर दर्जा दिला नाही, तर लोकांच्या इच्छाशक्तीचा आणि कायद्याच्या अपयशाचा स्वीकार केला. या घटनेने हे सिद्ध केले की, लोकांवर जबरदस्तीने नैतिक नियम लादणे लोकशाहीत शक्य नाही आणि कायद्याची अंमलबजावणी प्रभावी होण्यासाठी लोकसहभाग आवश्यक आहे. आजही २१वी सुधारणा राज्यांना दारू नियंत्रणाचे स्वातंत्र्य देणारी एक महत्त्वाची घटनात्मक तरतूद म्हणून ओळखली जाते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.12.2025-शनिवार.
===========================================