⚔️ ओडिशा पराधीन: १८०३ 😢⚔️ 🇮🇳 🇬🇧 📜 😢 💰 🌿 🙏 🕊️

[Atul Kaviraje]

1803-ईस्ट इंडिया कंपनी ने ओडिशा (Orissa/Odisha) पर कब्जा कर लिया।

The East India Company captured Orissa (now Odisha).

ओडिशावरील ब्रिटिश ताबा (१७ डिसेंबर १८०३): -

🇮🇳 १७ डिसेंबर १८०३: ओडिशावर ब्रिटिश ताबा 🇬🇧 (East India Company captures Odisha - December 17, 1803)

⚔️ ओडिशा पराधीन: १८०३ 😢

१.
सतरा डिसेंबर, अठराशे तीनचे साल, दुसऱ्या मराठा युद्धाचा (संघर्षाचा) होता तो काल।
(वेळ) भोसले आणि कंपनीत (इंग्रजात) होता लढा, सत्ता आणि साम्राज्याचा (राज्याचा) होता तो खेळ।
(स्वार्थ) अर्थ: १७ डिसेंबर १८०३ रोजी, दुसरे इंग्रज-मराठा युद्ध (संघर्षाचा) सुरू असताना, मराठा साम्राज्याचे शासक भोसले आणि ईस्ट इंडिया कंपनी (इंग्रजात) यांच्यात सत्ता आणि साम्राज्य (राज्याचा) वाढवण्याचा संघर्ष (खेळ) चालू होता।

२.
देवगावच्या तहावर (करारावर) झाली सही, मराठ्यांची सत्ता तेथे झाली फिकी।
(कमी/दुर्बळ) ओडिशा (उत्कल) प्रांताची सूत्रे गेली हाती, ब्रिटिश सत्तेचा अंमल (अधिकार) झाला नवा, नसे काही बाकी।
अर्थ: या दिवशी देवगावचा तह (करार) झाला, ज्यामुळे मराठा शासकांची सत्ता (फिकी) कमकुवत झाली।
या करारानुसार, ओडिशा (उत्कल) प्रांताचा ताबा ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीकडे (अंमल) गेला।

३.
ओडिशा भूमीवर (मातीवर) पसरली शांतता, पण मनात होती गुलामगिरीची व्यथा।
(दुःख) ब्रिटिश नियम (कायदे) लागू झाले, प्रजेच्या जीवनात आली नवी कथा।
(काळ) अर्थ: ब्रिटिशांनी ओडिशावर ताबा मिळवल्यानंतर (शांतता) पसरली, पण लोकांच्या मनात ब्रिटिशांच्या गुलामगिरीची भावना (व्यथा) होती।
नवे ब्रिटिश नियम (कायदे) लागू झाले आणि प्रजेच्या जीवनात एक नवा, दुःखद काळ (कथा) सुरू झाला।

४.
जगन्नाथ पुरीचा तो पवित्र धाम, उत्कलची (ओडिशाची) भूमी होती सुंदर, नसे काही वाम।
(खराब) पण ब्रिटिशांनी केले त्यांचे शोषण, जमीन आणि संपत्तीवर (धन) होता त्यांचा आराम।
(हक्क) अर्थ: ओडिशा ही जगन्नाथ पुरीसारख्या पवित्र मंदिरांनी (धाम) समृद्ध आणि सुंदर (वाम) भूमी होती।
मात्र, ब्रिटिशांनी येथील नैसर्गिक आणि आर्थिक स्रोतांचे (संपत्तीवर) शोषण (शोषण) केले आणि त्यांनी जमीन व संपत्तीवर आपला हक्क (आराम) प्रस्थापित केला।

५.
ओडिया जनतेच्या मनात उठला हुंकार, स्वातंत्र्याची मागणी, नको हा भार।
(ओझे) हा पराधीनतेचा (गुलामगिरीचा) काळ संपवावा, देशाला मुक्त करण्यासाठी केला त्यांनी उच्चार।
अर्थ: ब्रिटिशांच्या राजवटीत ओडिया लोकांच्या मनात स्वातंत्र्याची (हुंकार) तीव्र इच्छा निर्माण झाली।
त्यांनी या गुलामगिरीतून (पराधीनतेचा) मुक्त होण्याची मागणी (उच्चार) केली आणि देशासाठी लढा देण्याचा निश्चय केला।

६.
वर्षे गेली, पिढ्यांनी सोसला तो ताण, ओडिशाच्या मातीला होता स्वातंत्र्याचा मान।
शेतकरी (Farmers) आणि क्रांतीकारकांनी केला लढा, पुन्हा एकदा भूमीला मिळावे त्याचे भान।
(अधिकार) अर्थ: या ब्रिटिश राजवटीत अनेक पिढ्यांना (पिढ्यांनी) त्रास (ताण) सहन करावा लागला।
ओडिशाच्या लोकांना आपल्या भूमीचा (मातीला) स्वातंत्र्य मिळवण्याचा अभिमान (मान) होता।
शेतकरी (Farmers) आणि क्रांतिकारकांनी देशाच्या अधिकारासाठी (भान) सातत्याने संघर्ष केला।

७.
१७ डिसेंबरची ती घटना स्मरणात, पराधीनतेची (गुलामगिरीची) ती काळी वेळ मनात।
आज ओडिशा स्वतंत्र, पण तो इतिहास, सतर्क (जागृत) राहण्यासाठी ठेवू या ध्यानात।
अर्थ: १७ डिसेंबर १८०३ ची ही घटना इतिहासात आठवणीत (स्मरणात) ठेवण्यासारखी आहे।
तो गुलामगिरीचा (पराधीनतेची) काळ होता। आज ओडिशा स्वतंत्र असले तरी, आपण भविष्यात नेहमी सतर्क (जागृत) राहण्यासाठी (ध्यानात) हा इतिहास लक्षात ठेवला पाहिजे।

EMOJI सारांश: ⚔️ 🇮🇳 🇬🇧 📜 😢 💰 🌿 🙏 🕊�

--अतुल परब
--दिनांक-17.12.2025-बुधवार.
===========================================